PRZETWARZANIE ŻYWNOŚCI
Przecho- wywanie żywnoś- ci |
90 tys. lat prehistoria XIX w. ok. 1810
1869 1877 1927 |
Prawdopodobnie prosta wędzarnia (Zwierzyniec k/Krakowa) Suszenie, wędzenie, solenie, peklowanie, mrożenie, kiszenie żywności Upowszechnienie kiszenia pasz i stosowania konserwantów chemicznych Konserwy mięsne w naczyniach szklanych i blaszanych (Nicholas Appert - Francja, Bryan Donkin - Anglia) Zastosowanie pasteryzacji w przemyśle (Francja) Pierwszy przewóz mięsa (z Argentyny do Europy) w statku-chłodni Rozwój metody szybkiego mrożenia owoców i warzyw |
Tłuszcze roślinne |
kilka tys. lat II w. p.n.e. 1856
1869 |
Prawdopodobne początki uprawy roślin oleistych (różne regiony świata) Prasy śrubowe do wytłaczania oliwy (rejon M. Śródziemnego) Opatentowanie ekstrakcji olejów roślinnych rozpuszczalnikami organicznymi Wytworzenie margaryny (Hippolyte Mege-Mouries, Francja) |
Wytwa- rzanie cukru |
przed IV w. XVII w. 1747 1802 |
Otrzymywanie krystalicznego cukru z trzciny (Chiny, Indie) Rozkwit plantacji trzciny cukrowej w koloniach Opis sposobu uzyskania cukru z buraków (Andreas Marggraf, Niemcy) Pierwsza cukrownia buraczana (Konary na Śląsku - Franz K. Achard) |
Mle- czarstwo |
neolit 1855 1877 1878 |
Znajomość masła, serów i napojów mlecznych (kumys, jogurt) Opatentowanie produkcji mleka w proszku (O. Grimwade, USA) Wirówki do oddzielania śmietanki Prosta dojarka mechaniczna wysysająca (Ann Baldwin, USA) |
Wyroby czekola- dowe |
XVI w. 1828 1876 |
Aztecki napój z kakao (czokolatl) popularny w Hiszpanii Czekolada twarda (C.J. van Houten, Holandia) Czekolada mleczna (Daniel Peter, Szwajcaria) |
Kawa, herbata |
XIV w. 1610 1724 |
Uprawa kawy w Jemenie („mokka”), XVI w. popularność w Turcji Pierwszy duży transport herbaty wysłany z Chin do Europy (Holendrzy) Pierwsza kawiarnia w Warszawie, w 2 pół. XVIII w. - popularność herbaty |
Napoje alkoho- lowe |
W tys. p.n.e. IX w. XIII w. 1474 XVI w. 1668 1861 1932 |
Archeologiczne dowody znajomości piwa i wina (Mezopotamia) Destylacja i zatężanie alkoholu do celów leczniczych (Arabowie) Rozpowszechnienie chmielu w produkcji piwa (Europa) Zastosowanie dolnej fermentacji piwa (Bawaria) Pojawienie się produkcji wódki (Europa) Szampan (wg tradycji P. Perignon, opactwo Hautvillers, Szampania) Naukowe objaśnienie procesów fermentacji (Louis Pasteur, Francja) Piwo w puszkach stalowych (USA; puszki aluminiowe 1958) |
Napoje orzeź- wiające |
1767 1781 1820 1886 1893 |
Odkrycie orzeźwiającego działania dwutlenku węgla (Joseph Priestley, Anglia) Pierwsza wytwórnia wody sodowej (Thomas Henry, Manchester) Pierwsze wody gazowane z sokiem i barwnikami (F.A.A. Struve, Drezno) Napój typu Cola (John S. Pemberton, Atlanta, USA) Początek produkcji napoju „Pepsi" (C. Bradham, USA) |
Chleb |
pocz. neolitu (1750 p.n.e.) 800 p.n.e. (100 p.n.e.) XIX w. |
Niewątpliwe wytwarzanie pieczywa z ziaren zbóż (Bl. Wschód) Zawodowi piekarze (Egipt) Znajomość chleba w Europie Środk. Rozpowszechnienie chleba kwaszonego w Europie Środk. Chemiczne ulepszacze w procesie przygotowywania chleba |
JĘZYK I KULTURA