10096 P3030835

k Jest kilka metod traktowania anomalii. Możemy podejść do nich negatywni) ignorować je. nie dostrzegać ich lub dyskwalifikować po ich dostrzeżeniu. Może my tez. pozytywnie, rozmyślnie stawić czoła anomalii I próbować stworzyć nowy wzór rzeczywistości, w którym znajdzie się dla niej miejsce. Jednostka ma mott. • wość zrewidowania swojego własnego, osobistego schematu klasyfikacji Jednak żadna jednostka nie żyje w izolacji i jej schemat w części jest przejęty od innych, Doświadczenie jednostek jest zapośredniczone przez kulturę, rozumianą jako publiczne, ujednolicone wartości danej wspólnoty. Kultura dostarcza z góry pewnej liczby kategorii podstawowych, pozytywnego wzoru, w którym można schludnie uporządkować idee i wartości. Co więcej, kultura ma nad jednostkami władzę, ponieważ skłania każdą z nich do konsensu, używając jako argumentu zgody innych. Publiczny charakter kultury sprawia jednak, że jej kategorie u bardziej sztywne. Dana osoba może dokonać rewizji swojego wzoru założeń lub nie to jej prywatna sprawa. Kategorie kulturowe należą natomiast do spraw publicznych i nie podlegają tak łatwym zmianom. Jednak nie mogą one pozostać obojętne na wyzwanie, przed jakim stawia je istnienie nietypowych form. Każdy system klasyfikacji musi stwarzać miejsce dla anomalii, każda kultura musi stawić czota zdarzeniom, które wydają się podważać jej założenia. Kultura nie może ignorować anomalii wytwarzanych przez jej własny schemat pojęciowy, chyba że ryzykując podważenie pewności siebie. Dlatego właśnie, jak twierdzę, każda kultura warta tego miana zawiera rozmaite zalecenia pozwalające radzić sobie z anomaliami i przypadkami niejednoznacznymi.

Po pierwsze, dwuznaczność można zmniejszyć, decydując się na tę lub ową interpretację. Kiedy na przykład rodzi się potworkowate dziecko, zagrożone mogą być granice definicji człowieka i zwierzęcia. Możemy ocalić te kategorie, jeśli przyporządkujemy potworkowatemu dziecku etykietę jako przypadkowi szczególnego rodzaju. Tak więc Nuerowie traktują takie dzieci jako noworodki hipopo tamów, narodzone przez przypadek wśród ludzi. Przyporządkowanie takiej etykiety od razu dyktuje właściwy sposób działania - Nuerowie delikatnie układają takie dzieci na dnie rzeki, gdzie ich miejsce¹³.

Po drugie, istnienie anomalii można kontrolować fizycznie. Na tej zasadzie, wskutek nakazu zabijania bliźniąt tuż po urodzeniu, niektóre plemiona Afryki Zachodniej eliminują anomalię społeczną, ponieważ wyznają pogląd, że dwóch ludzi nie może urodzić się w tej samej chwili z jednego tona. Albo koguty, które pieją w nocy - jeśli szybko skręcić im szyję, nie będą dłużej żywym zaprzeczeniem definicji koguta jako ptaka, który pieje o świcie.

Po trzecie, zasada unikania anomalii umacnia i potwierdza definicje, z którymi są one niezgodne. Gdy w Księdze Kapłańskiej wyrażany jest wstręt do stworzeń pełzających, powinniśmy postrzegać tę obrzydliwość jako negatyw wzorca rzeczy aprobowanych.

'i Zob Edward E. Evans-Prltchard, NuerRellglon, Ordon) 1956, s. 84.

Rozdział 2.

Po czwarte, anomalie można etykietować jako zagrożenia Trzeba przyznać, że jednostki odczuwają niekiedy zaniepokojenie w obliczu anomalii Błędem byłoby jednak traktowanie instytucji tak, jak gdyby wyewoluowały ona w tan sam sposób jak spontaniczne reakcje człowieka. Takie publiczne wierzenia częścwj powstają w toku redukcji dysonansów między interpretacjami jadnostoowymi a ogólnymi. Prace Festingera dowodzą, że osoba, która dowie się. ta ją poglądy różnią się od poglądów jej przyjaciół, oczywiście albo wyrzeknie się swoicft poglądów, albo będzie próbowała przekonać przyjaciół, za to om są w błędzie Skojarzenie anomalii z zagrożeniem jest jedną z metod zapobiegania różnicom poglądów. Przydaje się również wzmacnianie postaw konformistycznych jak po każę dalej w rozdziale na temat moralności (rozdział 8).

Po piąte, dwuznaczne symbole mogą być wykorzystywane w rytuałach da tych samych celów co w poezji i mitologii, to znaczy dla wzbogacenia palety sensów lub skierowania uwagi na inne wymiary istnienia W ostatnim rozdziale zobaczymy, że rytuały wykorzystując symbole anomalii, mogą łączyć zło i śmierć, jak również dobro i życie w ramach jednego wielkiego, unifikującego wzorca

Konkludując, jeśli nieczystość to coś, co jest nie na swoim miejscu, musimy postrzegać ją przez pryzmat ładu. Nieczystość i brud muszą być wykluczone, jeśli porządek ma być utrzymany. Jeśli to zrozumiemy, uczynimy pierwszy krok na drodze zrozumienia nieczystości. Nie wymaga to od nas uznania żadnej wyraźnej różnicy między świętym a świeckim. W obu sferach ma zastosowania ta sama zasada. Co więcej, nie musimy również wprowadzać żadnego szczególnego rozróżnienia ludów pierwotnych i nowoczesnych: wszyscy podlegamy tym sa mym regułom. W kulturze pierwotnej zasada tworzenia wzorców działa po prostu z większą silą i ma bardziej całościowy zasięg. W przypadku ludzi nowoczesnych stosuje się ona do wzajemnie od siebie odseparowanych obszarów egzystencji.

Świecka nieczystość