100663

176 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE

Zmęczenie wy sokocy kłowe przebiega w odmienny sposób Wówczas gdy naprężenie nic przekracza granicy plastyczności, praktycznie cały zakres ży. wolności materiału jest związany z okresem inicjowania pęknięcia. Jakkoiwtck nie zachodzi ogólne odkształcenie plastyczne, występuje odkształcenie lokalne w miejscach koncentracji naprężeń, takich jak karby lub ry sy na powicr/thnj czy też w miejscach zmiany przekroju elementu. Ostatecznie dochodzi do powstania pęknięcia w obszarze tych koncentracji naprężeń (rys 15.11) pęknięcia, które rozrasta się początkowo z małą szybkością, t później szybko aż do momentu zniszczenia elementu. Z tego powodu ostre zmiany geometni elementów i rysy na powierzchni są bardzo groźne dla konstrukcji narażonych na zmęczenie wysokocykJowe i często prowadzą do zmniejszenia odporności na zmęczenie o jeden rząd wielkości.

176 MATERIAŁY INŻYNIERSKIE

koncentracji

naprężeń

Odkształcenie

plastyczne w miejscu

Ryt. 15.11. Objainienie powstawania pęknięć w warunkach zmęczenia wysokocy kłowego

Literatura uzupełniająca

R. W. Hcrt/.bcrg: Information and Prac turę Mechanics of Engmeering Materials Wiley. 1976.rołóz 12 i 13.

J.F Knott: Fundamentals oj Frac tur t Mtehanies. Butterworths. 1973. rozdz 9 T.V. Duggan and J Bynic Fatigue as a Design Crittrion. Macoullan, 1977.

Literatura uzupełniająca w języku polskim

S.    Kocańda: Zmęczeniowe pikanie metali WNT. Wamawa 1985    i

J. Adamczyk: Metaloznawstwo teoretyczne. Cl. 3: Odkształcenie plastyczne, umocnieni*

i Pikanie. Podręcznik akademicki. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1993 S. Kocańda. J. Szala Podstawy obliczeń zmęczeniowych, PWN. Wamawa 1985.

A. Neuniti: Dynamika wzrostu piknięć. Wyd Politechniki Świętokrzyskiej. Kielce 1^94 M P Wnuk: Podstawy Mechaniki Pękania, Skrypt uczelniany Akademii Górniczo-Hutniczej. Kraków 1991

L. Gołaski: Elementy doświadczalnej mechaniki pękania Podręcznik akademicki. Wyd Politechniki Świętokrzyskiej. Kielce 1992.

Rozd/iat 16

WYBRANE PRZYKŁADY ZNISZCZENIA I w WYNIKU NACiI EGO PĘKANIA I ZMĘCZENIA

MATERIAŁÓW

Wprowadzenie

W przedstaw ion\eh przskładach zo^ujsa przcarjLu&waae te%

* których uszkodzenie tuzUpdo. lub mogło aaaupic • wymM pęknięcia Pierwszy prz\podck dotyerw ctuir>o która pęku pnrs próbie jej użycia Drugi jest ^»a;an\ z bardzo czcsto aicm zbiorników cisnicmow\ch gazu pfwadzoc\« Jt » czcnstwa Ostatni jest prnkład pęknięcia anęcMuomcĘa ksi 10 «cny zapasu żywotnośći masz\nv, * której stwierdzono obecno^:

Przykład I Nagłe pękatgae matrycy

m Jo

Na rssunku 16.1 pokazana jest mam ca materiałów nadprzewodzących Materiał te ci mieszania sproszkowanych składników a pod wysokim ciśnieniem Sprasowana mieszam* jest spiekaniu (wymaga to podgrzania do temperatury w kama, nm\ ulegaj* zespoleniu) i przeciąganiu. kKve Im większe jest przyłożone ciśnienie. IMS aHfhsza materiału i tym lepsze jego właściwości \k celu podw% ciśnienia wykonano now* matrycę ze spec tatara siak. k cieplnej (hartowania, czyli nagrzania i chłodzona w wartości granicy plastyczności. Intencfą *Uialaó lyło plastyczności dla umożliw tema stonowania minjrtł r

Wyprodukowana matryca pelta pm pierwsze* p**ń* M ** pod ciinicnicm o potowy mnicjsmm od ptrstetrfó * matrycy (rys 161) Obserwacje ptrcłooiift wskjl&n o wsglądnc paznokcia na kciuku