10578101

137

Każdej przemianie chemicznej towarzyszy wydobywanie się cieplika, najwięcej zuś podczas gorzenia. Trawienie i oddychanie, gnicie i butwienie, są jukeśmy wskazali działaniami podobnemi paleniu się; dla tego to w miejscach gdzie większe ilości ciał zwierzęcych albo roślinnych gniją, butwieją lub pruclinieją, następuje rozgrzanie się samowolne. Próchnica ogrzewa ziemię, bo powstaje wskutek powolnej, a długo trwałej fermentacyi, która jej dała charakterystyczną nazwę. Tworzy się z włókna roślinnego butwięjącego czyli palącego się powoli. Ztąd rychłe rozgrzewanie się ziemi obfitej w próchnicę, tein więcej, że wskutek ciem-mniejszej swej barwy, poddania więcej promieni słonecznych, aniżeli ziemia mająca kolor jasiły, i z tego powodu odbijając promienie trudniej się ogrzewa. Toż samo dzieje się z obornikiem im więcej nagromadzono go na kupie, i im więcej ma części azotnych, tern spieszniej gnije i mocniej rozgrzewa sio. Duże kupy gnoju, rozgrzewają się mocno i fermentują się także bardzo szybko a powoli stygną.

Oprócz ciepła wielki wpływ na bieg fermen-tucyi istot organicznych, powietrze i woda. Cia-