7648595019

NAUKOWEGO I SPOŁECZNEGO. 137

cić się nie może wydobyciem się z tak głębobiego upadku, a katolicki nasz kler dzielnie nam w tera dopomagał. Obrazilibyśmy uczucia nie tylko duchowieństwa i historycznej szlachty, ale i katolickiego ludu (obozy: Oho!). To „oho^Li nie jest protestem ludu czeskiego.

Stupom. Nie jesteś pan tłómaczem woli ludu.

Tomek. Jestem tłómaczem i obrońcą religijnej wolności.

Ks. L enz udowadnia, że Kościół Husa nie potępił, ale oddał go jedynie w ręce władzy świeckiej. Mówca wskazuje i poleca do odczytania napisaną przez siebie samego książkę, z której wynika, że Hus został sprawiedliwie skazanym. Nauka Husa groziła wprost zgubą katolickiemu Kościołowi; groziła rozprężeniem społecznemu porządkowi. Rehabilitacya Husa, to potępienie katolickiego Kościoła.

Kpieala usprąwiedliwia postępowanie wydziału krajowego Wydział uważał za stosowne ze względu na duchowieństwo i jego zasługi dla narodu^x), usunąć Husa na bok. Komisya jednakowoż odmiennego była zdania.

Edward Gregr wyraża nadzieję, że słowa przeciw Husowi wymierzone, znajdą należyty, smutny dla mówców, oddźwięk w narodzie.

Gdyby nie Hus, to Czechy leżałyby dziś w grobie. Wojnom Hu-syckim zawdzięczają Czechy, że oddychają dziś zdrowem, czystem, słowiańskiem powietrzem. Kto najstraszniejszych zbrodni na Czechach się dopuścił, o tein nie czas z rzymskimi klerykałami się sprzeczać... W każdym razie dzisiejsze rozprawy witamy, Młodoczesi, z radością; bo odsłoniły one w zupełności zamysły stronnictwa, które radeby wziąć szkołę pod swe panowanie. Wam nigdy naród szkoły nie powierzy, bo naród wie już teraz, kto rzeczywistym obrońcom jego czci i sławy... Dogmata dziś nas nie grzeją, ani nie ziębią. Gdyby Hus żył dzisiaj, to obwołałby mię pewnie gorszym heretykiem, niż sędziowie ówcześni jego samego obwołali. Przykładu Husa potrzebujemy dla naszej szkoły. Musimy ludowi stawiać Husa jako wzór silnego charakteru, zwłaszcza w czasie, w którym najnędzniejszy oportunizm tryumfy swe święci, zapieranie się własnych swych przekonań jest na porządku dziennym... Przyjdzie czas, który zmyje dzisiejszą hańbę, a lud wspominać będzie o dniu dzisiejszym, jako o dniu sromotą napiętnowanym . ..

Książę Karol Schwarzenberg młodszy wyraża żal, że po dzisiejszych rozprawach i myśleć już niepodobna o pogodzeniu się z Mło*

¹ A więc ze względów ubocznych, a nie zasadniczych; ze względów nie religijnych, lecz pewnej towarzyskiej przyzwoitości.