NAUKOWEGO I SPOŁECZNEGO. L43
jest ono nie tylko festum fori, ale i uroczystością krajową; dalej Nawrócenie św. Pawła, a wreszcie uroczystość św. Piotra i Pawła, to zkolei największe uroczystości na wyspie.
Na tę fizyognomią katolickiego i pobożnego kraju składa się widok licznych kościołów i kaplic, których tu przeszło 360 istnieje. Prawdziwej ich liczby nigdym się nie mógł dorachować, mimo źe pilnie przeglądałem wszystkie almanaki i guides maltańskie, których tu jest poddostatkiem; zawsze znajdowałem po jakimś czasie kapliczkę jakąś nową, o której nigdzie nie było wzmianki.
Przy tern duchowieństwa tutaj tak świeckiego jak i zakonnego — bez liczby. Jeszcze na okręcie będąc, słyszałem jak Nea-politańczyk jakiś zapewniał nas przy stole, źe na Malcie molti pretti. Prawdę mówiąc, we Włoszech ich nigdzie nie brak, ale nie ma porównania z Maltą. Samych prałatów przy katedrze, mających prawo infuły jest 28, monsignorów z pełnymi fioletami lub też wypustkami , kanoników katedralnych, kolegiackich, honorowych krocie; samych zakonników należących do żebrzących zakonów jest 870; krótko mówiąc, stanu duchownego przeszło trzy tysiące.
Dwie tu istnieją dyecezye, jednę stanowi Malta, drugą Gozo z Komino. Pierwsza o wiele obszerniejsza i ludniejsza, liczy z górą 147.000 ludności, druga zaledwo 12.000. Biskup Maltański ma tytuł arcybiskupa Bhodu i uposażenie wcale przyzwoite, przeszło 6000 funt., przeciwnie zaś Gozytański należy do biedniejszych, dochód jego wynosi tylko 500 funt. szterl. Obie stolice świeżo zostały obsadzone w marcu. Na maltańską przeniesiony został z Gozo J. Eks. ks. Piotr Pace , a opróżnione przezeń miejsce dostało się Msgrowi Józefowi Camiliieri, z zakonu OO. Augustyanów,
Biskupstwo Maltańskie wedle tradycyi sięga odległej starożytności. Założyć go miał św. Paweł Apostoł w czasie swego pobytu na Malcie. Pierwszym biskupem miał być św. Publiusz, ówczesny pro-pretor rzymski na Malcie, nawrócony przez św. Apostoła, który ojca jego złożonego niemocą uzdrowił, jak o tern wspomina Łukasz św. w Dziejach Apostolskich, a potem cały dom Publiusza przyjął wiarę Chrystusową. Jak długo sprawował on rządy nowej owczarni niewiadomo, tradycya tylko dokłada, że po jakimś czasie przeniesiony został na stolicę Aten, gdzie poległ śmiercią męczeńską. We Floriana istnieje kościół pod jego wezwaniem, a poświęcony mu