10693 IMG117 (2)

tyku polskim wydaniem książkowym tej klasycznej już pozycji humanistyki światowej.

Ze wszech miar cenna jest przeto inicjatywa „Książki i Wiedzy" udostępnienia w całości w formie książkowej, na podstawie wydania rosyjskiego dokonanego przez Akademię Nauk ZSRR w 1968 r.’, Morfologii bajki W. J. Prop-pa Czytelnikowi polskiemu. Powodów do satysfakcji z tego faktu jest wiele.

Polskie badania nad bajką ludową są nader rozwinięte, głównie jeśli chodzi o systematyzację fabuł i motywów bajkowych^{1 2}. Twórcza kontynuacja tych analiz ma ogromne, jak sądzę, perspektywy rozwoju w naszej socjalistycznej humanistyce. Książka W. J. Proppa może być pośrednio dobrą do nich inspiracją.

Polska recepcja strukturalizmu jako metody analizy rzeczywistości ideacyjnej — wytworów świadomości, wyobraźni itp. — była dość jednostronna w latach sześćdziesiątych i dokonywała się głównie przez upowszechnienie cennych, choć kontrowersyjnych filozoficznie dzieł

Claude Lćvi-Straussa*. Jeśli tak wystawnie u nas wydawany wybitny etnolog francuski sam stwierdza, że w pracy Proppa, wcześniejsze] od sformułowania jego podstawowych tez o około ćwierć wieku, odnajduje „własne formuły, a nawet całe zdania”, godzi się czytelnikom prac Lćvi-Straussa udostępnić również pionierską rozprawę Proppa.

Istnieją też inne powody, dla których udostępnienie empirycznych i konkretnych początków strukturalno-typologicznej metody badań jest obecnie niezwykle potrzebne. W naszych staraniach o twórczy rozwój marksizmu-leni-nizmu w sferze badań nad osobowością ludzką, aspiracjami i postawami jednostki w okresie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego, nad mechanizmami przemian świadomości współczesnego człowieka trzeba zdobywać i tworzyć nowe, konkretne narzędzia analizy tych skomplikowanych zjawisk. Każda inspiracja w dokonywaniu tego dzieła jest cenna. Strukturalno-typologiczna metoda analizy zjawisk i wytworów świadomości oraz kultury, podporządkowana generalnym dyrektywom i prawom analizy historyczno-dialektycznej obowiązujących w nauce marksistowsko-leninowskiej, może przynieść cenne rezultaty poznawcze i praktyczne.

9

1

¹ Książka ukazała się w serii „Badania nad folklorem i mitologią Wschodu” nakładem wyd, „Nauka" Jako 1. tom tej serii. Kolegium redakcyjne zakładało, że „seria będzie zawierała prace monograficzne poświęcone różnym aspektom badań nad folklorem i mitologią Wschodu, nad genezą, historią i poetyką poszczególnych gatunków oraz prace o charakterze porównawczo typologicznym i uogólniającym".

2

¹ Mam tu na myśli głównie następujące polskie publikacje tego autora: Smutek tropików. Warszawa 1060; Antologia strukturalna. Warszawa 2970; Myśl nteoswojona. Warszawa 1069.