Pourbaix 3

PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO

Autor książki oddawanej obecnie do rąk polskiego Czytelnika jest jednym z najwybitniejszych pionierów nowoczesnej nauki o korozji metali. Główną jego zasługą jest powzięcie i zrealizowanie trafnej myśli, aby do poprzednio empirycznie i przeważnie tylko jakościowo traktowanych zagadnień korozji i odporności metali w zetknięciu z elektrolitami zastosować ścisłe podejście termodynamiczne. Dało to asumpt do opracowania wykresów nazywanych dziś powszechnie „wykresami Pourbaix”, rozgraniczających poszczególne obszary potencjałów i wartości pH, w których zakresie dany metal bądź to ulega korozji, bądź też jest na nią zasadniczo odporny, bądź wreszcie wykazuje pasywność spowodowaną wytworzeniem powierzchniowej warstewki ochronnej.

Jak to się czasem w nauce zdarza, nowa koncepcja, opracowana w latach 1937-38, nie spotkała się początkowo z uznaniem przełożonych młodego adepta wiedzy korozyjnej. Jego obszerna rozprawa z tezą uzupełniającą pod tytułem „Termodynamika rozcieńczonych roztworów wodnych. Graficzne przedstawienie roli pH i potencjału”, przedłożona fakultetowi nauk stosowanych Universite Librę w Brukseli, została w roku 1940 odrzucona właśnie z powodu tej dodatkowej tezy, którą uznano za błędną. Na szczęście profesorowie Politechniki w Delft wykazali większą dalekowzroczność i po wyzwoleniu Belgii i Holandii w r. 1945 nadali Marcelemu Pourbaix stopień doktora. Ostatecznie M. Pourbaix uzyskał także drugi doktorat na Universite Librę w Brukseli.

Długo jednak jeszcze trwało, zanim wykresy Pourbaix zyskały szerokie uznanie jako przydatny klucz do teoretycznego przewidywania, w określonych warunkach potencjału i pH, najbardziej prawdopodobnego kierunku i charakteru reakcji elektrochemicznej między danym metalem a otaczającym go środowiskiem. O powszechne uznanie dla swojej koncepcji dr Pourbaix walczył zresztą stale z godną podziwu systematycznością i energią. Z jego inicjatywy w r. 1951 powołane zostało w Brukseli Belgijskie Centrum Badań Korozyjnych „Cebelcor”, w którym podjęto opracowanie wykresów potencjał-pH dla wielu ważnych układów elektrochemicznych. Stworzyło to podstawy do opublikowania trzech wydań „Atlasu równowag elektrochemicznych w roztworach wodnych”, który stanowi dziś dla elektro-chemików i korozjonistów pewnego rodzaju podstawowy przewodnik po tej złożonej dziedzinie wiedzy. „Cebelcor” służył jednak także celom utylitarnym, a mianowicie udzielaniu porad i wykonywaniu ekspertyz na rzecz przemysłu w Belgii i w innych krajach zachodnich. W ten sposób teoria była na bieżąco konfrontowana z praktyką.