10742 skanuj0004 (90)

— 10—    DEFINICJE I PODSTAWOWE POJĘCIA ZWIĄZANE Z TURYSTYKĄ

językach. Słowo to oznacza podróż kończącą się powrotem do punktu wyjścia. Używano go pod koniec XVII wieku. Mianem grand tour określano wówczas wycieczki młodych Anglików, udających się na kontynent europejski, podróżujących początkowo po Francji. Terminu grand tour użył po raz pierwszy w 1670 roku Richard Lassels (Dudek, 2008). Wcześniej przemieszczanie się w różnych celach nazywano podróżami lub peregrynacjami. Takich terminów należy używać w kontekście historycznego spojrzenia na turystykę. W literaturze termin „turystyka” pojawił się po raz pierwszy w 1838 roku w książce Henri B. Stendhala pt. „Mćmories d’un touriste” - „Pamiętnik pewnego turysty”. W języku francuskim użyto nowego słowa „flaneur”, które oznacza osobę spacerującą bez konkretnego celu. W czasach, kiedy zaczynali tworzyć francuscy impresjoniści, pojawili się również piewcy takiego stylu życia. Zaliczał się do nich Charles P. Baudelaire. Na takie beztroskie spędzanie czasu mogli sobie wówczas pozwolić jedynie najbogatsi oraz artyści i ludzie wolnych zawodów. Prawdziwe przemiany w sposobie spędzania czasu i uprawianiu turystyki przyniosła dopiero druga połowa XX wieku.

Turystyka jest pojęciem wieloaspektowym. Może być rozpatrywana jako zjawisko psychologiczne, społeczne, kulturowe, przestrzenne i ekonomiczne. Oczywiście ta lista nie jest zamknięta, bowiem turystyka ma związek z wieloma sferami życia.

W 1811 roku w czasopiśmie „Sporting Magazine” pod pojęciem turystyka (tourizm) rozumiano „ogół wycieczek czy podróży do miejsc atrakcyjnych zarówno pod względem krajobrazowym, jak i zabytków oraz wszelkie migracje o charakterze naukowym czy przyjemnościowym” (Dudek, 2008).

Próby zdefiniowania turystyki pojawiły się pod koniec XIX wieku. Pierwsza definicja turystyki znalazła się w Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, jej autorem był Emile Littre. Brzmi ona jak na dzisiejsze czasy dosyć oryginalnie. Według wspomnianego autora „turystyka to podróż odbywana dla ciekawości i zabicia czasu” (Libera, 1969). Tak wówczas, w drugiej połowie XIX wieku, pojmowano turystykę. Miała ona charakter elitarny. Uprawiało ją stosunkowo mało osób, zwykle byli to ludzie zamożni, posiadający dużo wolnego czasu lub podróżnicy, ciekawi świata badacze, naukowcy, pisarze i wędrowcy poszukujący nowych wrażeń.

Jeszcze przed pierwszą wojną światową w Europie doszło do różnicowania się turystyki. Pojawiły się trzy kierunki. Pierwszy pozostawał w obszarze masowej kultury fizycznej, drugi nazywano turystyką sportową, a trzeci związany był z rozwojem turystyki traktowanej jako dział gospodarki narodowej (Dudek, 2008).

W 1937 roku Rada Ligi Narodów dla uzyskania większej porównywalności statystyk turystyki wprowadziła określenie „turysta”. Według tej definicji była to osoba podróżująca przez czas trwający 24 godziny lub więcej w kraju niebędącym krajem jej stałego zamieszkania. Za turystów uważano:

•    osoby podróżujące dla przyjemności, w celach rodzinnych, zdrowotnych i innych,

•    osoby udające się na zebrania lub jako reprezentanci w sprawach naukowych, administracyjnych, dyplomatycznych, sportowych itp.,

•    osoby podróżujące w celach handlowych,

•    uczestników rejsów morskich, nawet gdy czas ich pobytu nie przekraczał 24 godzin.

Za turystów nie uważano osób:

•    przebywających w celach bezpośrednio zarobkowych,

•    mających na celu zamieszkanie na stałe w danym kraju,

•    przebywających w strefie przygranicznej i tam zatrudnionych,

•    jadących tranzytem bez zatrzymywania się,

•    studentów i młodzieży przebywającej w pensjonatach i szkołach.