12875 Zdjęcie1394

moimImiii kiilrihiiiii, alt praet marną frąśi * hhlofll nili!i)'nnl lilię ptrtdt WiiyiUtlW moralną-fhwgólnle wytałiilt' wlitaf to ot pt/yklndtlp karpo-mcjl ityimklch, „1/ Rzymian — powiada Wiillilnit -korponelt rąkodsleklkiw nlt miały bynajmniej tego profesjonalnego charakteru, który tik wyrośnie tkwił o sobie tiiti w średniowieczu: alt natrafiamy r nich tnl tu reglamentacje metod pracy, ani na prymus terminowania, ul ni monopol; Ich celem ale było riwnlei prowadzenie środków niezbędnych do korzystania i przemysłu"¹,

Zrzeszenie pomniklo niewątpliwie slly, służące w razie potrzeby ochronie wspólnych Interesów, Ale było to tylko Jedno z korzystnych ustępstw Istnienia kor-poncjl; nie było jej ralson d'itre, jej zasadniczą funkcją Byk cni u de wszystko organizacją religijną.

Kitda korporacja młak Mojego wksnego boga, którego, Jeśli pozwakły u to środki, czczono w specjalnej świątyni Tak jak każda rodzina mkk swego Lor familioris, i każde miasto — swego Genius pu-bilem, tak samo każda organizacja miak swego opiekuńczego boga — Genius collegii, Ten kult zawodowy nie obchodził sl(, rzecz jasna, bez świąt, które świętowano wspólnie, składając ofiary i ucztując Najrozmaitsze okazje złożyły zresztą za okazje do tych radosnych sgnmadzei Co więcej, u koszt wspólnoty rozdawano tam nierzadko iywnośt I pieniądze.

Uczeni zadawali sobie pytanie, czy korporacja miak kasę zapomogową, skoro wspierała regularnie tych spośród swoich członków, którzy znajdowali się w potrzebie; zdania na ten temat są podzielone¹, Wtinośi I zainteresowanie tę dyskusją powiększa /akt, źe owe wspólne uczty, mniej lub bardziej regularnie odbywane, oraz towarzyszące 'Im rozdawanie dóbr pełniły niejednokrotnie rolę pomocy, stanowiąc jak gdyby instytucją bezpośredniej pomocy. Nieszczęśliwi wie-

¹ ttsde hlsloriijue sur la corporailons projesslon-ntllet chez les Romoina, 11, s. M ¹ Większość historyków przypuszcza, ii przynajmniej niektóre korporacje były towarzystwami wzajemnej pomocy.

IM

4*4*11 w kaldyin razi*. U mogą Ucąrł m tą utajoną mbwoficją. OdprwHodnlu do twgo rolIgDnogo cha-rnktrtu orgonlucja r—nil«i1iiHirt» byta laroam to-wanyalwtm poąriabowym. ZJodnoctonl w tym »a-myro la ul ci* mi tycia, członkowi* korporacji chcieli. Jak Oantiiaa. «paC razem mcm wiecznym. Wucyatkl* korporacje, kt6ra były <1 ostatecznie bogate, miały zbiorowe colombarism, gdxi* organizacja, nie mając środkbw na zakup oddzielnych działek cmentarnych, mogła przynajmniej zapewnić swoim członkom pochówek opłacony z* wspólnej kasy.

Wspólny kult, wspólne uczty, wspóln* święta, wspólny cmentarz — czyi wszystko to razem wzięte nie stanowi cech charakterystycznych rzymskiej organizacji domowej? Dlatego też można powiedzieć, iż korporacja rzymska była •• wielką rodziną**. _NZadne słowo — mówi Waltring - nie ukazuje lepiej charakteru sto

sunków, jakie łączyły członków korporacji, wiele zaś danych wskazuje, że panowało między nimi prawdziwe braterstwo" ^ł. Wspólnota interesów zastępowała więzy krwi. „Członkowie do tego stopnia uważali siebie za braci, że nadawali sobie wzajemnie to miano**. Wyrażeniem najbardziej pospolitym było co prawda Sodnieś, ale nawet to słowo wyraża pokrewieństwo duchowe, z którego wynika ścisłe braterstwo. X*rotek-torzy i protektorki organizacji przybierali często miano ojca i matki. ..Dowodem oddania braci dla swojej organizacji są czynione przez nich zapisy i dotacje. Są nimi także nagrobki, na których czytamy: Pius in coUmfflo — był pełen czci dla organizacji, tak jak mówiono: Pius in suos” * To życie rodzinne było do tego stopnia rozwinięte, że p. Boisier uczynił je głównym celem wszystkich korporacji rzymskich ..Nawet w korporacjach robotniczych — mówi on — zrzeszano się przede wszystkim dla przyjemności życia razem, (jln znajdowania poza domem wytchnienia od znoju i kłopotów, dla stworzenia sobie wspólnoty mniej ograniczonej niż rodzina, a mniej rozległej niż miasto.

t Op. cit., I, s. 330. » Op. cit., I, s. 331.

195

13'