13155 PrepOrg cz I6

-126-

łych cząsteczek bądź określonych jej fragmentów (grup funkcyjnych, części szkieletu węglowego). Każdej grupie funkcyjnej odpowiada jedno lub kilka pasm absorpcyjnych pojawiających się w ściśle określonych dla danej klasy związków zakresach, stąd spektroskopia IR w praktyce laboratoryjnej używana jest do identyfikacji grup funkcyjnych oraz śledzenia ich pojawiania aię bądź zaniku w toku syntezy. Dzięki dużej ilości paam pojawiających oię w zakresie IR widmo w tym zakresie jest charakterystyczne dla danego

Rys. IV.10. Widmo substancji w zakresie IR

związku. Nie obserwuje się związków, których widma byłyby identyczne, szczególnie w zakresie 1500-1000 cm , który z tego względu nosi nazwę obszaru daktyloskopowego widma i ma podobną wartość identyfikacyjną dla substancji organicznej co odcisk palca dla człowieka.

Identyczność widm IR substancji badanej oraz wzorca, wykonanych w analogicznych warunkach (w tym samym rozpuszczalniku bądź tą samą techniką i najlepiej na tym samym typie aparatu), w całym zakresie widma świadczy o identyczności substancji organicznych,

W literaturze szczególnie nowszej, dla celów identyfikacji substancji podawane są informacje dotyczące innych rodzajów widm, głównie protonowego rezonansu magnetycznego (¹HNMR) (rys. IV.11), magnetycznego rezonansu 13    13

węgla ( -^CNMR) oraz widm masowych. W przypadku widm rezonansowych podaje się wartości przesunięć chemicznych sygnałów w jednostkach t lub <S (ppm), intensywności względne sygnałów, krotność sygnałów (dublet, tryp-let..») oraz wartości stałych sprzężeń J w herzach. W przypadku widm masowych podawane są położenia pasma macierzystego oraz stosunki M/e dla ważniejszych jonów fragmentacyjnych. Kryterium identyczności związku jest zgodność widm wzorca i substancji badanej wykonanych w analogicznych warunkach w całym zakresie.

Substancje wykazujące właściwość skręcania płaszczyzny polaryzacji światła charakteryzują również widma dyspersji skręcalnośoi optycznej (ORD) (zależność kąta skręcalnośoi światła spolaryzowanego od długości fali światła^-* oraz dichroizmu kołowego (CD) (zależność różnicy molowych