Juliusza Słowackiego
• dyskusja - ocena powstania listopadowego i jego przywódców
• polemika z Mickiewiczem
• temat dojrzewania i poznawania świata przez młodego człowieka
• mcsjanizm narodowy (przenośnia Winkelrieda)
• ocena społeczeństwa polskiego
• temat poezji i jej roli w życiu narodu
• psychologiczny portret Polaka - w tym dylemat moralny (próba królobójstwa), hamle-tyzm (niemoc czynu), miłość i rozczarowanie światem
• wątki szekspirowskie: konstrukcja bohatera, Przygotowanie
Dramat romantyczny
• Bohater romantyczny - Kordian, który łączy wątki i różne miejsca dramatu (motyw podróży)
• Przywódcy powstania: portrety i ocena
• Osoby historyczne: car, wielki książę, papież
• Bohater zbiorowy: tłum warszawski, obłąkani w szpitalu wariatów, anonimowi spiskowcy
Przygotowanie - scena fantastyczna, metaforyczna wypowiedź o powstaniu listopadowym, ocena kolejnych przywódców, których „wywołuje” ze swojego kotła szatan.
Prolog - Trzy Osoby Prologu przedstawiają trzy koncepcje poezji. Najbliższa autorowi jest koncepcja „narodowej urny” (Osoba Trzecia).
Akt I - młodzieńcza, nieszczęśliwa miłość, werteryzm i próba samobójcza Kordiana.
Akt II - motyw wędrówki po Europie (poznawanie świata, dojrzewanie, monolg na Mont Blanc).
Akt III - koronacja cara, spisek, nieudana próba zabicia cara, uwięzienie, wizyta w szpitalu wariatów, niedokończona egzekucja.
Przegląd poszczególnych części
■ Przygotowanie - fantastyczna sce
na, w której, jak w Szekspirowskim Makbecie, wiedźma, szatan i diabły warzą podejrzaną strawę w czarodziejskim kotle. Na skutek magicznych zabiegów wyczarowują i oceniają kolejnych przywódców powstania listopadowego. Rzecz dzieje się w chacie czarnoksiężnika Twardowskiego w roku 1799, 31 grudnia w nocy (noc sylwestrowa, która, jak sądził poeta, rozpoczynała nowe stulecie!).
■ Prolog -Trzy Osoby Prologu przedstawiają trzy propozycje kształtu i roli, jaką ma spełniać poezja. Jest to nie tylko fragment, który ujawnia sąd autora w tej kwestii, lecz także polemika z Mickiewiczem.
Akt I - prezentacja Kordiana, piętnastoletniego, uduchowionego poetę, zakochanego w starszej od siebie Laurze. Stary sługa Grzegorz opowiada bohaterowi trzy opowieści - trzy propozycje życia. Spotkanie z Laurą świadczy o głębokim uczuciu młodzieńca, lecz ukochana wyraźnie go lekceważy, nawet nieco wyśmiewa. Akt I kończy się tragicznie - Kordian strzela do siebie.
«