12446 temat IV (7)

76

Badanie zdolności asymilacji związków azotowych jest analogiczne do ba-dania zdolności asymilacji cukrów. W tym wypadku drożdże zalewa się pożywką agarową o składzie:

-    woda destylowana,    ¹1.

-    glukoza - 2%,

KH₂PO₄-0,l%,

-    MgSOą - 0,05%,

na którą nakrapla się roztwory peptonu, NaNC>3, (NHą^SOą, asparaginy i moczni-ka. Po hodowli, w miejscach asymilacji danego związku, widoczne są strefy wzrostu drożdży.

Przy diagnostyce szczepu drożdży można badać również m.in.:

-    zużywanie etanolu jako jedynego źródła węgla,

-    wytwarzanie barwników,

-    wytwarzanie estrów,

-    wytwarzanie kwasów.

Właściwości fizjologiczne wybranych gatunków drożdży przedstawia tabela 1.

6. Wykonanie ćwiczenia

1.    Przeprowadzić obseiwacje makroskopowe otrzymanych kultur drożdży na podłożu płynnym i stałym, zwracając uwagę na wszystkie charakterystyczne cechy omówione w rozdziale o fizjologii drożdży. Obserwacje zanotować w zeszycie.

2.    Wykonać preparaty mikroskopowe zwykłe, wilgotne z wszystkich otrzymanych kultur drożdży (na podłożu płynnym i stałym). Obejrzeć je pod mikroskopem przy powiększeniu 400x i narysować, zwracając uwagę na widoczne w obrazie charakterystyczne cechy gatunkowe.

Temat V

Morfologia i fizjologia bakterii i wirusów

1. Wiadomości wstępne

Bakterie łączy się dzisiaj w grupę Procaryota. Połączenie takie uzasadniają także liczne właściwości fizjologiczne oraz nikłe rozmiary i ubóstwo form morfologicznych charakteryzujące organizmy należące do tego królestwa.

Charakterystyczne cechy budowy komórki prokariotycznej utrwalone na mikrofotografiach elektronowych ultracienkich skrawków bakterii pozwalają stwierdzić brak błony jądrowej. Okolica jądra, widoczna jako sieć złożona z delikatnych nitek, graniczy bezpośrednio z cytoplazmą. Nie stwierdzono, aby materiał zawierający kwas deoksyrybonukleinowy podzielony był na jednostki. Brak zupełnie zarówno mitochondriów, jak i chloroplastów, natomiast główne rusztowanie ściany komórkowej bakterii stanowi peptydoglukan, zwany mureiną.

Komórki bakteryjne są bardzo małe. Średnica bakterii pałeczkowatych zwykle nie przekracza 1 mm, a długość - 10 mm¹. Na przykład, pałeczkowate bakterie należące do rodzaju Pseudomonas mają z reguły średnicę 0,4-0,7 mm, a długość 2-3 mm.

Bakterie, poza nielicznymi wyjątkami, mają kształt kulisty lub prostego czy zgiętego cylindra. Wyróżnia się zatem trzy typy budowy: kulę, pałeczkę i spiralę. Jednakże są odstępstwa od zasadniczych kształtów. W ramach podanych trzech typów budowy można wyróżnić takie formy charakterystyczne, jak: laseczki (bacil-lus), maczugowce (coiynebacterium), śrubowce (spirillum), przecinkowce (vibrio), krętki (spirocheta), ziarniaki (coccus) oraz postacie charakterystyczne bakterii śluzowych.

Bakterie śluzowe i pochewkowe są charakterystyczne dla mikroflory wód i pod wieloma względami przypominają glony. Należą do nich rodzaje wodne Beg-giatoa i Leptothrix, które tworzą długie nici złożone z osobników pałeczkowatych lub owalnych, pokrytych warstwą śluzu lub luźną pochewką. Pochewki śluzowe mogą być przesycone związkami żelaza, magnezu lub siarki. Bakterie te rozmnażają się albo przez rozpad nitki na pojedyncze osobniki, albo tworzą tzw. gonidia za-

1

Jednostką miary dla mikrobiologów jest 1 mikrometr (1 pm = 1(T³ mm); wymiary odnoszące się do mikrostruktury komórek drobnoustrojów podaje się w nanometrach (1 nm = KP³ pm).