14409 IMGt11

jplMk w tyra względzie stopniowo się zmienia, także dzięki prowadzonym “*>*“ Języka migowego. Ostatnio jednak sugeruje się np. aby dzieci i mło-IólL mesłysząca mogły korzystać z pomocy dwu nauczycieli, z których jeden znakomicie znałby język migowy. Wykorzystywanie języka migowego w nauczaniu jest regułą w szkole dla dzieci niesłyszących z dodatkowymi upośledzeniami.

Język migowy w nauczaniu dzieci niesłyszących zyskuje w ostatnich latach na popularności także w Polsce. Podstawa zmiany tego podejścia tkwi w ciągle jeszcze niedostatecznym wykorzystaniu dla rozwoju językowego okresu przedszkolnego i w związku z tym stale podkreślane jest niedostateczne powodzenie w nauce szkolnej dzieci kształconych metodami nawiązującymi do szkoły niemieckiej.

Oddzielną grupę znaków migowych stanowią migi sztuczne. Wyróżniamy różne systemy języka migowego opracowywane w różnych krajach. Z reguły nawiązują one do rodzimych tradycji.

Metoda francuska ks. de 1’Epee polegała na zastosowaniu sztucznych, logicznie i metodycznie rozwiniętych znaków migowych, uzupełnianych daktyloiogią i pismem. De l’Epee wyróżniał znaki migowe podstawowe, które określały podstawowe pojęcia; znaki metodyczne, które określały leksykalne, gramatyczne i syn taktyczne aspekty przekazywanego tekstu. Znaki skrócone odnosiły się do skrótów znaków metodycznych. Znaki podstawowe dzielił z kolei na naturalne, oddające zewnętrzne podobieństwo przedmiotu bądź zjawiska i sztuczne, odnoszące się do pojęć, które nie podlegały percepcji za pośrednictwem zmysłów.

System migowy Pageta-Gormana (Sign System for Language Development —KS). Richard Paget (1869-1955), uczony zajmujący się fonetyką, począwszy od 1928 r. zainteresował się językiem migowym tworząc system, w któ-rym fciżrtntat słowu odpowiadał jeden znak migowy. Wypowiedzi słowne i znaki języka migowego mogły przebiegać jednocześnie i w sposób zsyn-chtonizowany. Znaki syntaktyczno-gramatyczne ułatwiały zrozumienie przetasowanego tekstu. W roku 1958 G. Paget i P. Gorman udoskonalili system Ł Pagera. Najogólniej system PGS polega na tym, że"¹:

słowu odpowiada znak migowy realizowany przez jedną lub Meięcr,

system cechuje obrazowość i poglądowość;

Mam**//* Kommunikationshiifen..., s. 20.

f

-naukę znaków migowych, ich rozpoznanie i użycie ułatwia podstawowy zbiór znaków migowych (basie signs) w liczbie ok. 35, które można wykorzystać dla przedstawienia pojęć pokrewnych;

1 stosuje się oddzielne znaki gramatyczne np. dla liczby mnogiej, czasowników.

Metoda ta ma pomóc szczególnie małym dzieciom z uszkodzonym słuchem w przyswojeniu sobie gramatycznie poprawnej mowy dźwiękowej.

W odniesieniu do języka migowego uważa się dziś, że chodzi nie tyle

0    korzystanie z pomocniczego środka komunikacji w tych przypadkach, w których nie jest możliwa komunikacja w inny sposób, ile o funkcjonalnie

1    strukturalnie odpowiadający systemowi języka werbalnego system językowy, zaś wykorzystywanie zachowanych resztek słuchu nie dotyczy już względnie małej grupy osób z resztkami słuchu, lecz prawdopodobnie większości dzieci zdiagnozowanych jako niesłyszące, szczególnie zaś w odniesieniu do graniczącego z głuchotą niedosłyszenia-podkreśla Klaus B. Gunter¹¹².

Współcześnie podkreśla się także, że języki migowe charakteryzują się tymi samymi ogólnymi lingwistycznymi kryteriami definicyjnymi. Są one arbitralnie funkcjonującym systemem znaków, składającym się ze znaków otwartych, nie ograniczonych czasowo i liczbowo, które dla utworzenia zdania korzystają z nieznaczących elementów¹¹³. W znakach migowych wyróżnić można, zdaniem B. Szczepankowskiego, 5 wiązek cech dystynktywnych, takich jak: „1) układ palców u rąk (ręki), 2) pozycja rąk (ręki), 3) miejsce artykulacji, czyli położenie rąk w stosunku do ciała i do siebie, 4) artykulacja (ruch) - kierunek ruchu, 5) artykulacja (ruch) sposób wykonania ruchu”¹¹⁴. Klaus B. Gunter stwierdza, że¹¹⁵:

-    Języki migowe są przez ich użytkowników, analogicznie jak języki dźwiękowe, przetwarzane centralnie. Wykazują one tę samą językową domi-

I nantę lewej półkuli mózgowej.

-    Ontogenetycznie języki migowe rozwijają się analogicznie jak w toku I normalnego nabywania języka. Podkreśla się przy tym, że analizator wzrokowy dojrzewa nieco wcześniej niż słuchowy, na co wskazywałyby obserwa- ^{2 1}

1

Kunikacji językowej, Wyd. Uczelniane WSRP w Siedlcach, Siedlce 1991,1117.

Klaus-B. GUnter, Gehórlosenpddagogik..op. cit.

2

¹¹ K.B. G U n t e r, GehOrlosenpadagogik zwischen Hórsprecherziehung Lmdsprachbegfehenck Gebdrden und Gebćrdensprache, „Hfirgeschadigt en pedagogik", 1991, nr 6.

Tamże.

B. Szczepankowski, Wyrównanie szans osób niesłyszących. Opływudaaęją hp-