12500 P1080654

218

Przywołanie do porządku

Jak jest możliwe takie zakłócenie?

Jeśli Inny ukazuje się Temu-Samemu, to współobecność i_nrif go i Tego-Samego w fenomenie natychmiast ustanawia porządek Niezgodność, która może zachodzić w łonie tego porządku, staje zaproszeniem do poszukiwania nowego porządku, w którym to piem? sze rozstrojenie dałoby się usunąć: niezgodność staje się problemem Wczorajsza nauka, postawiona wobec nowych faktów dnia dzisiejsze, go, wyrusza więc ku nauce jutra.

Bergson nauczył nas, że nieporządek, tak jak nicość, jest ideą względną¹. Czy dla absolutnego zakłócenia trzeba, żeby w Tego-Samego wtargnęła odmienność absolutna, odmienność innego człowieka? Jakiś nieznajomy zadzwonił do mych drzwi i przerwał moją pracę. Ja pozbawiłem go kilku iluzji. Ale on wprowadził mnie w swoje sprawy i swoje utrapienia, mącąc moje czyste sumienie. Zakłócenie, zderzenie dwóch porządków (de deux-ordres)², kończy się pojednaniem, ustanowieniem nowego porządku, który, szerszy i bliższy porządkowi całkowitemu - i w tym sensie ostatecznemu albo źródłowemu - prześwieca przez ten konflikt.

Również inny człowiek nie mógłby się więc ukazywać, nie wyrzekając się swojej radykalnej odmienności, nie powracając do porządku. Przerwy w porządku wracają do porządku, którego osnowa jest trwała, który te przerwy ukazują i który jest całością. Niezwykłość daje się zrozumieć. Pozorna ingerencja Innego w To-Samo została z góry zaaranżowana. Zakłócenie, wstrząśnięcie jednym porządkiem przez inny porządek, nie zasługuje więc na uwagę. Chyba że z przywiązania do abstrakcji. Ale któż chciałby się przyznać do zajmowania takiego stanowiska? Zakłócenie było zwiastunem bardziej konkretnej całości, świata, historii. Przejmujący dźwięk dzwonka rozpłynął się w znaczeniach. Przerwanie mojego uniwersum było jakimś nowym znaczeniem, które do niego przyszło. Wszystko można zrozumieć,

____ zaskoczenie tą twaną za di zmami?

w wątpliwość- Poświęci się uwagę porządko-zakłócenie, historii, w której streszczają się łu-^ole i ich rozpacze, ich wojny i ich ofiary, to co strasrfswe S fC**J^oale Jak Spinoza, poda się w wątpliwość możliwość błę-przynosi częściowej prawdy, który nie prowadzi do całej yf K^^nędzie się wychwalać nieprzerwany dyskurs, który mo^a-O^-rtoać tylko śmierć, gdyby nieśmiertelna intersubiektywność r\ ^^^ywiście nieśmiertelna? — można sobie postawić to ongiś ^^czne pytanie³! nie zabezpieczyła go nawet przeciw śmierci, pie<*° ^o, co jest rzeczywiste, byłoby więc rozumne, a każde dzida-^^la^ałoby się jak wniosek jakiegoś rozumowania. Podróż bez ^_na skróty: krótkie zerwanie ciągłości wprowadza, jak się wydaje,

Bliskość, ekspresja i enigma

Zakłócenie związane z tym nagłym przyjściem znika bez śladu vi świetle nowego porządku, które pochłania niesamowite nawiedzenie swym zwycięskim blaskiem, jak histona zaciera ślad krwi i łez.

Czy jednak poprzez nierozerwalne powiązanie znaczeń, odcinając się od koniunktury historycznej, nie pojawiła się ekspresja, twarz wzywająca z naprzeciwka, przychodząca z głębi, przecinająca nić kontekstu? Czy bliźni się nie zbliżył⁴?

Jak bliźni wyrwał się z kontekstu? Jak mógł zbliżyć się i stanąć twarzą w twarz, nie kostniejąc natychmiast w znaczenie, które rysuje się w kontekście? Skąd pojawia się bliskość i prostota w uniwersum zapośredniczeń? Skąd pochodzą ekspresja i mowa (le direj w tym uniwersum wypowiedzianych (cfóes) znaczeń i struktur - Przyrody i Historii - które są dla wszystkich widoczne w swoim zjawiskowym przepychu? Czy ekspresja i bliskość nie odnoszą się do wymiaru głębi?

1

Vladimir Jankelevitch usiłuje jednak przebić porządek w domyśle, nawet jeśli regularność fenomenów musi zagarnąć te wyrwę, jak fale Morza Czerwonego przejście, które rozdarło je na jedną noc. Cale jego niedawne dzieło, a zwłaszcza PhOoaophie du preaąue, mówi o tym z niedoścignioną precyzją i subtelnością. Nasz projekt dużo mu zawdzięcza.

2

‘ [Przypuszczalnie gra językowa wykorzystująca podobieństwo brzmienia deux ordres i desordre (nieporządek). Tłum)

3

   Jean Hyppolite, Leęon inaugurale au College de France. Patrz także Jacqu.es Derrida: Introduction a 1’origine de \a geometrie de HusserL

4

   Odrzuciliśmy kiedyś ten termin, bo wydawało nam się, że sugeruje on wspólnotę sąsiedztwa, zatrzymujemy więc z niego teraz tylko surowość zakłócenia., które jest dokonaniem pierwszego lepszego bliźniego. Patrz Bulletm de la Societe jranęaise de Philosophie, lipiec-wizesień 1962. s. 107-108 (posiedzenie z 27 stycznia \962y