174 7. Ruch tuiy styczny
(Pondicherry, Diu i Chandemagore) przyciągają turystów niskimi cenami alkoholu, a miasto Johor Bahru w Malezji licznymi klubami nocnymi.
Związki między handlem a ruchem turystycznym dotyczą również turystyki krajowej. Jak zauważyli R.W. Butler [1991] i E.L. Jackson [1991], w ostatnich czasach celem odwiedzin turystyczno-rekreacyjnych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie są coraz częściej placówki handlowe oraz wielofunkcyjne centra hand-lowo-rozrywkowe (ang. mail). Okazuje się również, że motywy handlowe przyświecają większości turystów amerykańskich odwiedzających skądinąd ciekawy pod względem odmienności kulturowej Nowy Orlean [Woodside i in. 1989].
Specyficznymi przykładami turystyki handlowej są rodzaje turystyki (głównie zagranicznej) bliskie patologiom społecznym. Do grupy tej można zaliczyć „turystykę alkoholową” (w latach dwudziestych rozpowszechniona między Stanami Zjednoczonymi a Kanadą, a później w Indiach i w Europie - przykładem może być San Marino), „turystykę erotyczną” (np. ze Stanów Zjednoczonych na Kubę przed 1959 r., odwiedzanie Lesotho przez mężczyzn z Republiki Południowej Afryki w okresie obowiązywania polityki apartheidu, turystyka z Europy Zachodniej, Bliskiego Wschodu albo z Malezji do Tajlandii), „turystykę homoseksualną” (np. ze Stanów Zjednoczonych do Haiti), „turystykę aborcyjną” (z Irlandii do Wielkiej Brytanii oraz z Belgii i Niemiec do Holandii czy Francji), jak również „turystykę narkotykową” (zapoczątkowana w latach sześćdziesiątych przez hippisów zachodnioeuropejskich i północnoamerykańskich, którzy zaczęli jedzić do Nepalu, jak również do Amsterdamu i Kopenhagi).
Turystyka kongresowa
Ostatnie lata przyniosły również dynamiczny rozwój tzw. turystyki kongresowej, chociaż, jak podaje D. Ioannides [1995, 51], turystyka kongresowa jest jednym z rzadziej podejmowanych tematów badawczych w geografii turyzmu. W powszechnej opinii [Filipowska 1995] kongresem nazywa się zebranie o charakterze sesji plenarnej zwoływane na ogół co kilka lat, w którym bierze udział znaczna liczba uczestników (do kilku tysięcy), rozpatrujące problemy o istotnym znaczeniu, w którym uczestnictwo jest dostępne dla wszystkich organizacji i osób spełniających określone kryteria, które działa niezależnie, w okresie przewidzianym programem, i którego wyniki są szeroko popularyzowane. Mniejsze kongresy (liczące od kilkudziesięciu do kilkuset osób) są nazywane konferencjami, zjazdami, sympozjami i seminariami. O szybkim rozwoju tej formy turystyki mogą świadczyć dane liczbowe: w latach 1989-1990 w Stanach Zjednoczonych liczba kongresów wzrosła o 10,1%, a liczba uczestniczących w nich osób o 13,8% [Braun 1992, 32].
Za pierwszy kongres uważa się zjazd medyczny, jaki odbył się w 1681 r. w Rzymie. Jednak turystyka kongresowa przybrała obecne rozmiary stosunkowo niedawno i jest bezpośrednim odbiciem postępu w nauce i technice, rozwoju mię-