15420 P1030279

WNIOSKI:

OD KONCEPCJI DO POLITYKI

Tematem tej książki było pojęcie biedy. Jej głównym celem było pogłębienie rozumienia tego, czym jest bieda zarówno dla milionów ludzi, którzy na co dzień cierpią związany z nią ból i poniżenie, jak i tego, co oznacza ona dla reszty społeczeństwa. Ten końcowy rozdział składa się z trzech głównych części. Pierwsza jest przeglądem kilku kluczowych kwestii. Druga dotyczy niektórych szerszych implikacji - dla badań oraz polityki społecznej i kwestii poruszonych w poprzednich rozdziałach. Część końcowa odsyła do „koła biedy” z rysunku 0.2, opowiadając się za nową konceptualizacją polityki biedy, która połączyłaby - w ramach zintegrowanej polityki redystrybucji oraz uznania i szacunku - zagadnienia materialne oraz relacyjno-sym-boliczne.

Kwestie kluczowe

Związek pomiędzy koncepcjami, definicjami oraz miarami ilustruje rysunek 0.1. Z jednej strony opowiadałam się tam za wąską, zogniskowaną definicją biedy, która wyraźnie odróżnia stan biedy od „nie-biedy”, a z drugiej strony byłam za szerszą konceptualizacją, która lepiej ujmuje wielorakie sposoby doświadczania ubóstwa. W rozdziale pierwszym w sposób szczególny potraktowana została definicja relatywna, jednak miało to

miejsce w kontekście krytycznej dyskusji na temat tradycyjnej dychotomii „absolutna-relatywna”. Jak sugerowaiam, bieda „absolutna” i „relatywna" to nie dwa odrębne rodzaje biedy, lecz alternatywne konstrukcje ubóstwa, zakorzenione w odmiennym rozumieniu charakteru ludzkich potrzeb.

Dość wąsko zakrojona definicja biedy stanowi najlepszą podstawę miar stworzonych w celu oszacowania jej rozmiarów. Jednakże sama stanowiłaby ona słaby opis rzeczywistości biedy. Stąd też ważne jest skupienie się na szerszych konceptualiza-cjach. Konceptualizacją zaproponowana w tej książce jest próbą dostarczenia głębszego rozumienia na dwa główne sposoby. Po pierwsze, w jej centrum znajduje się dwuogniskowe rozumienie ubóstwa, zarówno jako zjawiska relacyjno-symbolicznego, jak i materialnego. Po drugie, umieszcza ona badanie biedy w szerszej perspektywie socjologicznej, używając pojęć takich jak „do-brostan”, „ludzki rozkwit”, .jakość społeczna”, „możliwości”, „podziały społeczne”, „prawa człowieka”, „obywatelstwo” oraz „demokracja”.

Struktura i sprawstwo

Definicje biedy niosą ze sobą implicytne wyjaśnienie dotyczące jej powstawania i zakresu. Najczęściej przyczynę ubóstwa umieszcza się albo po stronie jednostki, albo reszty społeczeństwa i 1 z jednej strony I przypisuje się ją jednostce lub kolektywnemu działaniu sprawczemu, albo — z drugiej strony - szczęściu bądź przeznaczeniu (van Oorschot i Halman, 2000). Wyjaśnienia oparte na indywidualnym sprawstwie skupiają się na tym, co ludzie dotknięci biedą robią lub czego nie robią; z kolei wyjaśnienia o charakterze społecznym lub strukturalistycz-nym mogą zwracać uwagę na to, co lub czego nie robią ludzie zajmujący silniejszą/uprzywilejowaną pozycję, koncentrując się również na skumulowanym wpływie ich działań na poziomie systemowym. Chociaż przyczyny biedy nie zostały tu dogłębnie omówione, związek między strukturą a potencjałem sprawczym był kluczową kwestią służącą naświetleniu różnych aspektów znaczenia ubóstwa.

Główną perspektywą dla dyskusji na temat nierówności i podziałów społecznych omawianych w rozdziale trzecim była

215