Testy mocy składują się / zadań różniących się między sobą nic tylko pod względem treści, lecz także z uwagi na trudności, jakie powstają przy ich rozwiązywaniu Ponadto obejmują one taką liczbę zadań, która umożliwia wszystkim osobom badanym ich rozwiązanie w wyznaczonym czasie. „Mierzoną cechą osiągnięć badanego pisze U. Nicmicrko (1975a, s. 26) jest tu «moc» osiągnięć zdolność badanego do wykonania odpowiednich czynności w takim czasie, jakiego na to potrzebuje.”
Testy szybkości złożone są z zadań łatwych i jednorodnych co do treści. I.iczba zadań testowych jest zawsze większa, niż możliwości ich wykonania w ściśle określonym czasie. Wyznaczony na ten cel limit czasu jest z reguły bardzo ograniczony (nic więcej niż kilka minut). Miarą osiągnięć badanych jest liczba poprawnych odpowiedzi. Stosowane bywają raczej rzadko.
Słusznie zakłada się tu. iż w przypadku sprawdzania i oceniania wiadomości i umiejętności uczniów lepiej posługiwać się testami osiągnięć szkolnych „bez ograniczenia czasowego, mimo iż testy z ograniczeniem czasowym lepiej różnicują egzaminowaną grupę” (J. Brzeziński, 1984, s. 310). Pewien wyjątek stanowią badania dla celów selekcji. Wówczas większą skuteczność przypisuje się testom z ograniczeniem czasowym, niż tym bez takiego ograniczenia.
Z uwagi na układ odniesienia wyników testowania testy osiągnięć szkolnych dzielą się na testy różnicujące i testy sprawdzające.
Testy różnicujące są tak skonstruowane, że można zarejestrować indywidualne różnice pomiędzy poszczególnymi uczniami lub grupami uczniów. Zawierają one bowiem zadania, o których z góry wiadomo, że nic wszyscy spośród badanych uczniów będą w stanieje rozwiązać. Otrzymane w ten sposób wyniki testowe dobrze różnicują osoby badane, ale mało w zasadzie nadają się do ustalania, w jakim stopniu opanowały one wymagania stawiane im w procesie nauczania. W przypadku tych testów układem odniesienia dla ich wyników są „inne wyniki testowania, a nic założone z góry wymagania" (B. Nicmicrko, 1975a, s. 27).
Testy sprawdzające mają na celu określenie poziomu osiągnięć szkolnych w ściśle określonym zakresie, zgodnie z konkretnymi wymaganiami stawianymi uczniom. W konstruowaniu ich nic liczymy się w zasadzie z. faktem, czy rozwiązane będą przez wszystkich uczniów lub żadnego z nich. Kierujemy się przy tym przede wszystkim przerobionym na lekcjach materiałem nauczania bez względu na to, czy może okazać się on zbyt łatwy lub zbyt trudny dla uczniów, lak więc punktem odniesienia dla wyników testów sprawdzających są bliżej określone wymagana programowe, których zakres określa nauczyciel nauczający danego przedmiotu.
Icsty według stopnia ich zaawansowania konstrukcyjnego
Według stopnia zaawansowania konstrukcyjnego testy osiągnięć szkolnych dzicl;| się na testy standaryzowane i testy nieformalne.
Testy standaryzowane odznaczają się wysokim stopniem rzetelności i trafności oraz podlegają tzw. normalizacji i standaryzacji Wymienione cechy testów standaryzowanych wymagają nieco szerszego omówienia. Scharakteryzowane zostaną w następnej części niniejszego rozdziału. W każdym razie testy te pozwalają „na zobiektywizowane porównanie osiągnięć każdego badanego ucznia z osiągnięciami innych uczniów lub wymaganiami programowymi" (B. Nicmicrko, 1975, s. 30).
Testy nieformalne pozbawione są z. reguły cech testów standaryzowanych W związku z tym są mało diagnostyczne. Główną czynnością konstruktora tych testów jest ułożenie zadań testowych bez. sprawdzania ich rzetelności i trafności, jak również normalizowania i standaryzowania.
Testy według zasięgu ich stosowania i inne
Biorąc pod uwagę zasięg stosowania testów osiągnięć szkolnych, dzieli się je na testy szerokiego użytku i testy nauczycielskie.
Testy szerokiego użytku pokrywają się w zasadzie z testami standaryzowanymi. Mogą być stosowane przez różne osoby, a nic tyko przez ich konstruktorów.
Testy nauczycielskie są testami nieformalnymi, przeznaczonymi wyłącznic na użytek tych, którzy je tworzą.
Wreszcie ze względu, na typ czynności wykonywanej przez badanego dla udzielenia odpowiedzi na zadania testowe — testy osiągnięć szkolnych dzielą się na testy pisemne, testy ustne i testy praktyczne.
Testy pisemne wymagają od osób badanych składania swych wypowiedzi na piśmie. Stanowią one około 90% stosowanych obecnie testów osiągnięć szkolnych.
Testy ustne są rozwiązywane przez osoby badane w formie „głośnej”. Polega to na wymawianiu przez nich dźwięków, słów lub zdań zgodnie z treścią poszczególnego zadania testowego.
'Testy praktyczne zakładają wykonywanie czynności ruchowych przez osoby badane. Należą do nich m.in. testy umiejętności praktyczno-technicznych lub testy badające sprawność fizyczną uczniów.
W obecnym opracowaniu głównym przedmiotem zainteresow ań będą testy standaryzowane (normalne), a tym samym testy różnicujące, testy sprawdzające i testy szerokiego użytku. Przy czym ze zrozumiałych powodów dotyczyć będą one zwłaszcza testów mocy i testów pisemnych.
145