16105 Uczciwek208

krwi.' Wówczas tętno tętnicy szyjnej nie jest wyczuwalne. Natychmiastowe zastosowanie pośredniego masażu serca połączonego z wykonywaniem sztucznego oddychania może przywrócić krążenie.

Pośredni masaż serca polega na rytmicznym ugniataniu przez naciskanie mostka w kierunku kręgosłupa. Zabiegi reanimacyjne (resuscytacja oddechowo-krążeniowa) może wykonywać jeden lub dwóch ratowników. Porażonego należy w tym celu ułożyć na plecach (“na wznak”) na twardym podłożu lub podkładzie pod łopatkami, przy czym głowa powinna być odchylona ku tyłowi.

Ratownik klęka przy porażonym i wyznacza miejsce nacisku na mostku. W tym celu układa 3 połączone palce (drugi, trzeci i czwarty) swojej ręki na brzuchu porażonego i przesuwa je w kierunku wyrostka mieczykowatego na mostku aż 3 palce znajdują się na jego powierzchni. W wyznaczonym miejscu na mostku, ratownik układa dłonie w sposób pokazany na rys. 57.

Rys. 57. Pośredni masaż serca

Uciski oburącz na dolną cześć mostka należy wykonywać tak silnie, aby ugiął się w kierunku kręgosłupa na głębokość 3-^-8 cm.

W czasie uciskania mostka nie wolno odrywać od niego podstawy dłoni ani zmieniać miejsca jej ułożenia.

Pośredni masaż serca należy wykonywać na zmianę ze sztucznym oddychaniem, według ustalonych zasad:

1)    w wykonaniu dwóch ratowników; jeden stosuje sztuczny oddech 12 razy na minutę a drugi pośredni masaż serca z częstością 80 ucisków na minutę. Stosunek liczbowy częstości oddechu do częstości uciskanego mostka powinien wynosić wówczas 1:5;

2)    W wykonaniu jednego ratownika: 2 oddechy - 15 ucisków, 2 oddechy - 15 ucisków, itd.

Podczas wykonywania pośredniego masażu serca może nastąpić złamanie żeber, ale zabiegu nie wolno przerywać, ponieważ przerwanie go skazuje porażonego bezwzględnie na śmierć.

Pośredni masaż serca powinien być wykonywany przez osoby odpowiednio w tym kierunku wyszkolone, rozumiejąc dobrze jego zasady i wskazania do jego podejmowania.

Złamania żeber i możliwości powikłań z tym związane (jak np. pęknięcie wątroby i śledziony) mogą się zdarzyć przy ratowaniu np. osób w podeszłym wieku, a zwłaszcza małych dzieci. Dlatego należy bardzo ostrożnie i delikatnie dokonywać pośredniego masażu serca u osób z tej grupy. O powodzeniu skutecznie przeprowadzonego masażu serca świadczy pojawienie się tętna na tętnicy szyjnej i wyraźne zmniejszenie się rozszerzonych uprzednio źrenic.

Nie wolno wykonywać pośredniego masażu serca na wszelki wypadek, a jedynie tylko po niewątpliwym stwierdzeniu zatrzymania krążenia krwi.

13.7. Pierwsza pomoc przedlekarska

W ramach pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym - w przypadku obrażeń ciała - należy tymczasowo zabezpieczyć powstałe uszkodzenia, do chwili kiedy będą one mogły być poddane właściwej opiece lekarskiej.

Opatrzenia obrażeń ciała u rażonego prądem elektrycznym dokonuje się w drugiej kolejności, po wykonaniu zabiegów re-

391