Image 67 (2)

Celem produkcji nie jest jednak wybranie i zastosowanie określonej technologii dla wytworzenia danego dobra. Technologia stanowi dla producenta jedynie konieczny środek pozwalający osiągnąć korzyści ekonomiczne z podjętej działalności produkcyjnej.

Osiąganie korzyści ekonomicznych z produkcji związane jest z ponoszeniem kosztów faktycznych i kosztów alternatywnych. Tak więc kryterium ekonomiczne procesu produkcyjnego oparte jest na zasadzie optymalizacji.

ZYSK CELEM DZIAŁALNOŚCI PRODUCENTA

Proces wytwarzania dóbr poprzedzony jest fazą zakupu zasobów niezbędnych do produkcji. Producent kupuje na rynku potrzebne mu czynniki produkcji płacąc za nie ceny rynkowe. Wydatki te są dla producenta nakładami (ang. inputs), które musi ponieść w celu uruchomienia lub zwiększenia produkcji. Nakłady na produkcję wyrażone w pieniądzu stanowią dla przedsiębiorstwa koszty produkcji.

Równocześnie przedsiębiorca decydując się na podjęcie wybranej produkcji rezygnuje z zastosowania swoich środków w innych, alternatywnych działalno-ściach gospodarczych - rezygnuje z korzyści, które mógłby otrzymać z innych zastosowań zasobów. Korzyści te są dla producenta kosztami alternatywnymi dokonanego wyboru produkcji.

Producent decyduje się wydatkować swoje środki na uruchomienie produkcji ponieważ spodziewa się osiągnąć dochody ze sprzedaży wyprodukowanych dóbr. Wielkość dochodów wynika z porównania nakładów (kosztów) na wytworzenie dobra z ceną rynkową uzyskaną ze sprzedaży.

Tabela17. Nakłady oraz wyniki procesu produkcji

WYNIKI

NAKŁADY

PRZEDSIĘ

BIORSTWO

surowce, półfabrykaty maszyny, urządzenia usługi innych czynników produkcji

•    siła robocza

•    ziemia

•    kapitał pożyczony

dobra pośrednie dobra finalne:

•    dobra inwestycyjne

•    dobra konsumpcyjne usługi

Kapitał, który producent przeznacza na proces produkcji przechodzi przez następujące fazy obiegu:

Faza I: zakup czynników produkcji; kapitał występuje w formie pieniężnej. Faza ll:l produkcja dóbr; kapitał występuje w formie rzeczowej, w postaci surowców, maszyn, pracowników itp.

Faza III: sprzedaż wytworzonych dóbr; kapitał ponownie przybiera postać pieniężną.

Jeżeli przez PN, oznaczymy sumę pieniędzy wydatkowaną przez producenta w I fazie, natomiast przez PN₂ sumę pieniędzy uzyskaną przez niego w III fazie, wówczas różnica między PN, i PN₂ może być dodatnia, ujemna lub równa zeru.

Producent osiąga zysk z działalności produkcyjnej, jeżeli PN₂ - PN, > 0, lub PN₂ > PN,. W przypadku, kiedy PN₂ - PN, < 0, lub PN₂ < PN, osiągnięte przychody ze sprzedaży produktów są mniejsze od poniesionych nakładów na produkcję - producent osiąga stratę z działalności produkcyjnej (zysk jest ujemny). Zysk producenta wynosi zero wówczas, kiedy PN₂ - PN₂ = 0, lub PN₂ = PN,.

PN₂ - PN, > 0 zysk z działalności produkcyjnej PN₂ - PN, < 0 strata z działalności produkcyjnej PN₂ - PN, = 0 zysk wynosi zero

Zadanie producenta polega na takim wyborze kombinacji nakładów na produkcję i efektów z produkcji, aby różnica między nakładami i przychodami była dodatnia i możliwie maksymalna.

Przyjmujemy, że producent jest podmiotem racjonalnym. Oznacza to, że producent inwestując swoje zasoby w produkcję dąży do osiągnięcia jak największego zysku, a nie straty z podjętej działalności. W rzeczywistości gospodarczej okazuje się niekiedy, iż wyniki działalności produkcyjnej są negatywne. Racjonalizm producenta wskazuje wówczas, że powinien ograniczać lub nawet zaniechać działalność produkcyjną.

ROLA ZYSKU W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Osiąganie zysku z działalności gospodarczej jest podstawowym warunkiem rozwoju przedsiębiorstwa. Zysk umożliwia rozszerzanie i ulepszanie dotychczasowej produkcji; jest również ważnym źródłem finansowania nowych przedsięwzięć produkcyjnych.

W gospodarce rynkowej zysk jest podstawą wyborów producenta kształtujących strukturę produkcji.

Zysk związany jest bezpośrednio z istotnymi funkcjami działalności przedsiębiorstwa:

-    zysk wpływa na możliwości inwestycyjne firmy,

-    wielkość i podział zysku określają samofinansowania przedsięwzięć produkcyjnych,

-    zysk wywiera wpływ na wielkość zatrudnienia,

-    zysk spełnia rolę motywacyjną.

Przedsiębiorstwo musi rozwijać się. Warunkiem koniecznym rozwoju firmy jest przeznaczanie przynajmniej części zysku na inwestycje, tzn. na zastępowanie zużytych fizycznie i ekonomicznie maszyn, urządzeń, instalacji itp., nowymi, bardziej efektywnymi środkami produkcji. Inwestycje tworzą podstawy dla osiągania dalszych zysków.

135