17786 P3109020

Część ||. Podmioty gospodarcze

Obowiązujące przepisy przewidują, że kapitał zakładowy spółki z o.o. powinie wynosić co najmniej 50 000 zł. fowiększenie kapitału własnego spółki może nasil pić w drodze dopłat do wkładów lub przyjęcia dodatkowych wspólników do spółk co musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w rejestrze spółki. Posiadanie określoneg kapitału (majątku) spółki, jako wymaganie bezwzględne, jest jednym z podstawo wych czynników różniących spółkę z o.o. od spółki cywilnej lub spółki jawnej.

Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadąją - jak sama na zwa spółki na to wskazuje - w określonych granicach, tj. tylko do wysokości wkła dów, i w takim samym zakresie uczestniczą w stratach. Są tu więc dwa odrębne ro dząje majątku: majątek spółki oraz majątek osobisty wspólników. Wyjątkiem są n zobowiązania z tytułu podatków wobec Skarbu Państwa, bo wtedy wspólnicy będą cy członkami zarządu spółki odpowiadają za tego rodzaju zobowiązania solidarnie całym swoim majątkiem. Wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie sj najczęściej zaangażowani bezpośrednio w prowadzenie przedsiębiorstwa, jeżeli nit są członkami władz spółki. Tego rodzaju spółkę zakłada się wówczas, gdy wspólni cy chcą ochronić swój majątek osobisty od ryzyka związanego z prowadzeniem dzia łalności gospodarczej w ramach spółki.

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regułą jest swoboda dysponowani udziałami. Ograniczenia, tj. zbywanie udziałów lub zastawianie udziałów, mogą je dynie wynikać z umowy spółki lub z przepisów kodeksu handlowego. Ogólne prze pisy stanowią, że zbycie udziału jest uzależnione od zezwolenia zarządu spółki.

W spółkach cywilnej i jawnej, ze względu na osobiste i bezpośrednie działanie wspólników, każdy z nich jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki i reprezen towania jej na zewnątrz. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością natomiast (po dobnie jak w spółce akcyjnej) udziałowcy wykorzystują swe uprawnienia przez władze spółki.

Włudzami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są: zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza, komisja rewizyjna i zarząd.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najbardziej rozpowszechnioną formą organizacyjną mniejszych i średnich przedsiębiorstw i jest uznawana przez ustawodawstwa prawie wszystkich krajów rozwiniętych gospodarczo.

5«6«2*€_a Spółka akcyjna

Spółka akcyjna jest spółką kapitałową o osobowości prawnej, tworzoną przez notarialnie sporządzony statut spółki oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego i posiadającą kapitał zaklndowy. Charakterystyczną cechą spółki akcyjnej jest kapitał zakładowy spółki, zwany kapitałem akcyjnym, o minimalnej wysokości 50() tys. zł, który dzieli się na iikcjc o równej wartości nominalnej. Akcja jest więc tu jednostką kapitało zakładowego. Udziałowcy spółki, czyli akcjonariusze, odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości posiadanych przez nich akcji, a więc nic odpowiadają swym mąjąlkłcm osobistym/Wyjątkicm są tu akcjonariusze Itędący członkami

Lilii spółki łikcyjncy,.podobnie juk. w^pólęcj^ogi^ic/.oiMi iłdpo^Cr lością - odpowiadają za zobowiązaniu spółki wobec Skanii Państwa z.tytułu Pnpi||\> li podatków solidarnie, całym swoim iUtUUlkiciiijZy.sk spółki jest rozdzielany ą Mtłiitinku do liczby akcji. Jeżeli akcje nic są całkowicie pokryte, to zysk rozdziela stosunku do dokonanych wpłat na akcje. .

■ Akcje jako papiery wartościowe są przedmiotem obrotu handlowego (głównie na yltdiliMih). można więc je kupić i sprzedać tak jak każdy inny towar. Wykorzystując | i v ni' I kapitałowy, spółki akcyjne są w stanie zgromadzić duże kapitały i dlatego for-gU i|tólki akcyjnej jest typowa dla dużych i bardzo dużych przedsiębiorstw przemy-| |fim v« l». handlowych, komunikacyjnych oraz banków i towarzystw ubczpieczenio-I »v* h Atrakcyjność spółki akcyjnej dla wielkich przedsiębiorstw wynika również # in/proszcnia akcji wśród wielu akcjonariuszy. Akcjonariusze, dysponujący jedną | .1 hi lub niewielką ich liczbą, nie są zazwyczaj zainteresowani w zarządzaniu spól-| i i |m/cv udział w zgromadzeniach, gdzie jedna akcja liczy się jako jeden głos I | jitlHo decyzje zapadają większością głosów. Skonsolidowana grupa większych ak-I jiMim ItlH/.y dąży więc do opanowania spółki akcyjnej i podejmowania uchwał wy-dla siebie, wykorzystując w ten sposób kapitał drobnych akcjonariuszy, r Akcje mogą mieć formę akcji na okaziciela lub akcji imiennych. Akcje na oka-Hi i« In nic mają zapisu wskazującego właściciela akcji i dlatego akcjonariusz może | ■ 'bywać na rzecz innych osób bez formalności, gdyż samo posiadanie takiej akcji km dowodem udziału w spółce. Większość akcji stanowią właśnie akcje na okazi-fjgllti gdyż ułatwia to operacje na rynku papierów wartościowych. Akcje imienne j| również zbywalne, lecz na ich sprzedaż musi zazwyczaj wyrazić zgodę zarząd i Mólkl. Akcje te są wpisywane do prowadzonej przez zarząd spółki księgi akcyjnej, gdrii' )cnI określone nazwisko każdorazowego posiadacza akcji imiennej i jego ad-| fu, Spółka może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, zwane akcjami upinywilejowanyml.l Akcje te są zazwyczaj akcjami imiennymi. Uprzywilejowanie I nki |i może dotyczyć na przykład przyznania jednej akcji większej liczby głosów niż Mm, nie większej jednak niż dwa głosy, przyznania akcjom wyższego udziału i w poil/lulc zysku i większego udziału w podziale majątku spółki w razie jej likwi-iliii |i Osobom, które organizowały spółkę i oddały szczególne usługi przy jej po-HtUiwuiiiu, spółka może wydawać - jako swego rodzaju wynagrodzenie za ich działu Im »h' - imienne świadectwa założycielskie. Świadectwa te, ważne na okres nul wyżej 10 lat od chwili zarejestrowania spółki, uprawniąją do udziału w podziale #vnKu npólki.

Władzami spółki akcyjnej - podobnie jak spółki z o.o. - są: walne zgromadzenia , l udu nadzorcza, komisja rewizyjna i zarząd.

Akcjonariusze otrzymują z tytułu posiadanych akcji część zysku osiągniętego ■ pMr / spółkę w danym roku. Ta część zysku przeznaczona przez walne zgromadzenie H wypłatę akcjonariuszom nosi nazwę dywidendy. Jest ona podzielona w równy spo-»ob na wszystkie akcje, wyjątkiem mogą tu być jedynie akcje uprzywilejowane. Można również część zysku przeznaczyć na dodatkowe wynagrodzenia dla członków #ni/ądu. zwane tantiemami.