18064 IMG18 (5)

334

grupowo), u po 10—14 dniach pojawiają się młode postacie dorosłe Występuje icdna genc racja w roku.

Do wrogów naturalnych kuprówki rudnicy należy IK gatunków rączyc, 24 gatunki g.t-sicniczników oraz blcskotki. z których najhardziej efektywna |cst Kupteromalus niduhmi Foersl. Do najważniejszych czynników ograniczających należa jednak ptaki, szczególna sikora bogatka, rozdz.iobująca w okresie zimy gniazda kuprówki. oraz chorobotwórczy pierwotniak Plistophora schubergi Z wolt. wywołujący protozoozę gąsienic kuprówki.

Kuprówka rudnica jest gatunkiem ciepło-1 sucholubnym. rozprzestrzenionym głównie w zasięgu dębu w Europie Południowej i Wschodniej. Wykazuje tendencje gradacyjnc, a szczególnie szkodliwa może okazać się w sadach i zadrzew icniach. W Polsce do silnej gradacji tego szkodnika doszło w latach 1954-1958 w lasach dębowych na Lubclszczyź-nie. Gradacje s;j gwałtowne, rozległe, trw aj4 3-4 lata i prowadzą do utraty przyrostu w drzewostanach.

Podobni) morfologicznie do kuprówki ntdntcy jest kuprówka zlotnica - Porthesia simitis FussI.. jednak w odróżnieniu od kuprów ki rudnicy, gąsienice kuprówki złotnicy żerują pojedynczo, pojedynczo zimują w szczelinach kory i pojedynczo się przepoczwarcza-ją. Kuprów ka zlotnica jest w Polsce oraz w Europie szeroko rozprzestrzeniona, ale nie wykazuje tendencji gradacyjnych.

Piędzik przedzimek - Operophthera brumuta L.: Piędzik siewierak -O. fagaia Scharf. (= O. boreata Hbn.). Obydwa gatunki maja podobna biologię i często występują wspólnie, a ich zielone, z białymi podłużnymi paskami gąsienice różnią się barwą głowy: u piędzika przedztmka jest ona zielona (tylko w I stadium larwalnym czarna), u piędzika siewieraka czarna. Rójka motyli przypada na późna jesień - październik, listopad. a nawet początek grudnia. Samice są bczskrzydle i wędrują na drzewa po pniu. gdzie też następuje kopulacja (rys. 8.275). Jaja są składane pojedynczo, rzadziej po kilka na cien-

Samj«i p^Jzfcńw Operophthera (wg Błeszyńskiego. 1960) A - piędzik przedzimek O brumata L. B - piędź* bewierak O legata Sched.

Rysunek 8.275

Rysunek 8.276

Pudzik przedzimek Operoph-

kich gałązkach, na pączkach, w szparach kory. na gałęziach korony. Jaja >ą przyklejane Jo podłoża. Samica składa ich około 200-300 sziuk. Jaja zimują. Gąsienice wylęgają o, w końcu kwietnia. Żerują na rozwijających się pączkach i liściach, które początkowo dziurawią. następnie ogryzają całkowicie. Cały czas przędą. Żer trwa 5-6 tygodni, a w pralkach czerwca gąsienice opuszczają się na przędzy na ziemię i zagrzebują na głębokość 10-15 cm, gdzie też następuje przepoczwarczenie. przeważnie w luźnych opr/ędach przytwierdzonych do grudek ziemi, gałązek itp. (rys. 8.276). Owady dorosłe opuszczają po-czwarki na jesieni, generacja jest więc jednoroczna.

Do czynników ograniczających należą: nawozak ozdobny - Philonthus ./<•■    il:..

i rodziny kusakowatych. który wyżera poczwarki. omarliea czterokropkowu i ię. ■> mniejszy. Dość liczne są pasożytnicze błonkoskrzydłe oraz często występują gro:- ., Ważnym czynnikiem redukującymi liczebność piędzików są silne i długotrwale Jc> . . w okresie rójki.

Piędziki żerują na różnych gatunkach drzew liściastych w lesie i sa.l , Najgroźniejsze są w uprawach i młodnikach dębowych i bukowych, gdzie zet zupełm -wadzi nawet do usychania drzew. W starszych drzewostanach następuk zmnu-s cowania i przyrostu. Gradacje tych gatunków pojawiają się w PoKce di>w iz,-kom towarzyszą wówczas zunowki (zimowek ogołotmak) o p«xk>bnei biologu

Płcszka (= Susówkul dębówka - .-U/ii<i(= M.i/n.iiięar'i z: ■. I    l

sic dorosłe pojawiają się wczesną wiosną i zerują na rozwijających sic lis, i.sh ,    ,