18539 wstęp do teorii polityki img 173

Agata Włodkowska

IX. Mocarstwowość w polityce zagranicznej państw

Chcąc zrozumieć funkcjonowanie państw w stosunkach międzynarodowych oraz relacje między nimi należy przyjrzeć się bliżej istocie mocarstwowości orazjej przejawom w polityce zagranicznej państw najpotężniejszych.

Od wieków istniały państwa, które odznaczały się siłą znacznie przewyższającą możliwości innych krajów. Jednak zawsze obok tych najpotężniejszych funkcjonowały państwa o bardzo małym i średnim potencjale. Podczas gdy te ostatnie dążąc do osiągnięcia wyższego statusu starają się wejść do grona najsilniejszych, państwa najsłabsze stają się pionkami w wielkiej międzynarodowej polityce. Państwa najsilniejsze natomiast dążąc do żabezpieczcnia swoich interesów i realizacji obranych celów stają się decydentami przesądzającymi o istnieniu innych państw oraz o losach wojny i pokoju. Państwa prowadzące działalność międzynarodową tego rodzaju zalicza się do grona wielkich mocarstw.

1. Kry teria wyróżniania mocarstw

Na gruncie nauki o stosunkach międzynarodowych pojęcie mocarstwa odnosi się, jak już. zostało wspomniane do państw, które mogą w' ostatniej instancji decydować o wojnie i pokoju na skalę światową, mają interesy światowe i determinują światowy' układ sil¹. Ponadto o ich pozycji mocarstwowej decyduje również siła państwa rozumiana jako faktyczna i potencjalna zdolność do wykorzystywania wszelkich aktywów i pasywów dla osiągnięcia celów i zaspokojenia potrzeb wr środowisku międzynarodowym².

Ponieważ nie wszystkie państwa mąjąmożliwość funkcjonowania w środowisku międzynarodowym w roli mocarstwa należy przy jrzeć się bliżej kryteriom wyróż-

1

   Janusz Stefanowicz, Stary nowy świat. Ciągłość i zmiana w stosunkach międzynarodowych _t Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1978, s. 125.

2

   Stanisław Bieleń, „Ciągłość i zmiana ról międzynarodowych Rosji”, [w:J Bogusław Mrozek, Stanisław Bieleń (red.), Nowe role mocarstw, Warszawa: Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego 1996, s. 45.