16695 PTDC0092

metadramatyczną - informację zastąpiła interpretacja, a ściślej: wskazówka interpretacyjna znacząca tyle, co:    "odczytuj rozpoczy

nający się dramat jako utwór symboliczny".

Podobnie w didaskaliaoh otwierająoyoh "Ostatnie spotkanie" j. a. Kisielewskiego prosta informaoja scenograficzna przekształca się w wypowiedź autorską, w ironiozną wycieozkę przeciwko gustom "filistrów" o adresie przekraczającym ramy fikcyjnej sytuacji dramatycznej:

Salonik młodych państwa Rolewskioh, urządzony przyjemnie. Jest styl - ten styl, niestety, właśoiwie nie mający nazwy innej - jest styl. Stylowa zbieranina stylizowanych mebelków, drobiazgów, przyczepionych, nałożonych, narzuconych — jednym słowem: secesja.

Rozbudowa i zmiana funkcji tekstu pobocznego wynikać też może z wprowadzenia do dramatu żywiołu epickiego. Didaskalia otrzymują taką postać, że konieczne wręcz staje się wprowadzenie przy ich opisie kategorii narratora. Jest tak często u Sha-wa, gdzie tendencja ta wyrasta z publioystycznego temperamentu dramaturga i, ozynnik bardziej ogólny, z kryzysu formy dawnego dramatu realistycznego. Formę epickiej narraoji często odwołu-jąoej się bezpośrednio do czytelników ma tekst poboozny w "Pig-malionie".

Jesteście ciekawi, jak wyglądały lekcje Higginsa z Elizą?

Oto próbka: pierwsza lekcja.

Wyobraźoie sobie Elizę, ubraną jak z igły, ozująoą się trochę niewyraźnie po dobrym obiedzie, kolacji i śniadaniu, dó któ-ryoh nie jest przyzwyczajona, usadowioną w pracowni pomiędzy Hig-ginsem i pułkownikiem, jak paojent podozas pierwszej wizyty przed konsylium lekarzy...

(przekł. F. Sobieniowskiego)

J

Scena ta końozy się informaoją podaną w formie narraoji ite-ratywnej i zapowiedzią wydarzeń przyszłych w tonie idealnie epickim:

Taką to udrękę biedna Eliza będzie musiała znosić przez długie miesiące, zanim ją znowu spotkamy podozas Jej debiutu towarzyskiego w londyńskim salonie mieszczańskiej inteligenoji.

Tnną tendencją, także rozsadzaJąoą tradyoyjny kształt i podstawowe funkoje tekstu pobooznego_; jest liryzaoja. Pojedyncze di-daskalium jest czymś w rodzaju utworu poetyckiego, szozególnie