19009 str286

A

E. Bujbcwlcz-Grubowika. Z. Mikulski Hydroktfki og<Hna, Wanzawn 2005 ISBN 83-01 -MS79 X. O by WN PWN 2005

-    czasowe, krótkotrwałe, powstające pod wpływem krótkotrwałych silnych wiatrów, gwałtownych zmian ciśnienia atmosferycznego i intensywnych opadów.

Zależnie od głębokości położenia warstwy wody objętej prądem wyróżnia się prądy morskie:

-    powierzchniowe, są to głównie prądy wiatrowe;

-    głębinowe, są to ruchy wymienne między masami wodnymi (np. prądy ciśnieniowe), jak wielkie prądy wyrównawcze (m.in. równikowe prądy powierzchniowe uruchamiane przez niedobory wód powierzchniowych odpychanych od wybrzeży kontynentów przez pasaty):

-    przydenne, prądy rozprowadzające, np. ciężkie wody antarktyczne w kierunku północnym.

W zależności od miejsca występowania wyróżnia się prądy morskie: przybrzeżne, cieśninowe i morza otwartego.

Według kierunku, w którym porusza się woda, wydziela się prądy morskie poziome i pionowe. Te ostatnie mogą być pogrążające się lub wynurzające się (rys. 232). Szczególnym przypadkiem pionowych prądów wstępujących, wywołanych działaniem wiatru jest upwelling. Wzbudzane stałymi wiatrami prądy powierzchniowe powodują odpływ wód powierzchniowych, a na ich miejsce napływają wody głębsze (rys. 233). Charakterystycznymi rejonami występowania upwellingu są: strefa równikowa, zachodnie wybrzeża kontynentów na półkuli północnej i południowej (np. z Prądem Peruwiańskim jest związany życiodajny upwelling przybrzeżny). Strefy upwellingu są najbardziej produktywnymi obszarami oceanu światowego.

konwergencja

Rys. 232. Ruch wody w strofach konwergencji (a) i dywergencji (b)

Według cech termicznych, czyli różnic temperatury wód niesionych prądem i temperatury wód otaczających, wyróżniamy prądy ciepłe (temperatura wód niesionych prądem jest wyższa od temperatury wód otaczających) i zimne (temperatura wód niesionych prądem jest niższa od temperatury wód otaczających); według właściwości chemicznych przenoszonych wód wyróżniamy prądy: wysłodzone, neutralne i słone. Biorąc za podstawę charakter ruchu, prądy morskie dzielimy na: prostoliniowe, krzywoliniowe. cyklonalne i antycyklonalne.

286

o

©

©

&

Cl

C

C

O

3

a>

ro

co

co

co

co

co

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader