16727 P1190741

tystfiają wyroby sledziane lob wykonane ze atopu miedzi 1 arsenu i_ttb •• srebra. Znana aą szpila o podwójnaJ tarczce spiralnej, szpile os-dębiona figurkami ptaków czy wwiercąt, sztylety z Żeberkiem na clowni t zaopatrzona w ni ty de przynooowania rękojeści.

f. Kai tura halladmka

Pozwijała elf na stalyn lądzie fraokla, V rozwoju Jaj wyróżnia alf naatfpająoa fazy: wosesaą /J000 - 2000 p.n.e./, órodkową /2000 - 1600 p.a«e«/ i pśśoą /1Ó00 - 1100 p.n.e./₉ którą okradła alf tad jako kultury zykaóeką. We woeesnej fazie kultury halladzkiaj znana ju± aą osiedla a ziaj akia oharakterze, za zwartą zabudową. Dony ustawiano obok siebie, nieraz aają wspólna dolany działowa. Pomiędzy blokami domów blefły wąskie ul los. Dozy ziały fundamenty ułożona z kamienia, a dolany wzniesione z belek drewnianych i cegieł suszonych. Plony domostw są rótna. Spotyka aly dozy .prostokątne łub a absydą na Jednaj za do len. Znane tat aą budowle wzniesione na piania koła - wiato? /Tyryna/. Spotyka alf Jud datę załatania pałacowe, podobno Jak w Krooie /Lama/• Groby aą szkieletowa w skrzyniach kamiennych, w daty oh naozyni&ch-pi-tosaoh, w komoraoh wykutych w skata oh oraz pochówki Jednostkowe 1 gro-aedae w zrobach kazionmyoh o kolistym planie. Ceramika była zdobiona Balowaniem. Widoczne tet aą nawiązania de oaramlkl kultury ooramiki •murowej ze wsehednloh partii środkowej Europy. Z wyrobów miedzianych lob brąaowyoh znano aą sztylety, siekiery, dłuta, ssozypozykl.

Obok nich występowały siekiery kamienne, grooiki strzał z obsydianu 1 wyroby kodo lane. Z ozdób spotyka elf szpilo, nieraz wykonana aa •robra. V kulturze taj występują tat wykonano z kamienia naoaynla 1 idola ora* plaozfola gliniana, tak zwano pimtadory.

XXX. WCZESNY X STARSZY OKRES EPOKI BR|Z0 /2000 - 1300 p.n.e./

1. WPROWADZENIE

V poozątkaoh XX tyeiącloola p.n.e. wzmogły alf ruohy 1 prsamlooz ożeni a ludnościowo na terenie Anatolii* Wywołały ono w efekole migra ojf ozfdoi ludności onatolijakiej na zachód, na tarom Półwyspu ftalkmń-• ki ego. To z kolei spowodowało dal orno pri am1 aszozanl a alf grup ludności bałkańskiej w kierunku północnym, w stronę dorzecza dolnego 1 środkowego Dunaju* Droga do dorzecza dolnego Dunaju wiodła wsdlnt wy-brsety Morsa Czarnego. Natomiast w kierunku Kotliny Karpackiej letą-ooj w dorzecza środkowego Dunaju nowa fala migracyjna przeszła wzdłut doliny Wardaru na pólnoo, a następnie wzdłut południowej Morawy do Dunaju* Napływ na teren dorzecza dolnego i środkowego Dunaju grup lod-nośoi o kulturze anatolijsko-bal,kański oj spowodował powstanie ozora |u nowy oh kultur o odmiennym nieoo charakterze od kultur ludnośoi neolitycznej , dawniej ta zamieszkała j • Tan wy radny przełam kulturowy _y jaki nastąpił przed rokiem -1900 p.n.a., uwala aif za początek epoki brązu na taranie Kotliny Karpackiej. Uformowana nowa oentrtan kulturowa wozaonago brązu w dorzeczu dolnego i środkowego Dunaju oddziaływało następnie silnia na obszary pozostałej ozęśoi Europy środkowej oraz na północną i zachodnią ozęśó Europy* Oddziaływania to doprowadziły do stopniowego wykształcenia się cal ago azaragu nowy oh kultur lokalny oh, jut o wozaanobrązowym charakterze. Południowo-wschodnia osęśó Europy pozostawała w tym czasie pod wyrodnym wpływam ośrodków kaukaski oh, która oddziaływały na kulturę ludów pasterskich o koczom niczym trybie Ayola, zajmujących tereny stepowa. Ruchliwe ludy etapowe przyczyniały się do rozpowszechniania elementów kmltury epoki brązu w głąb strefy łaśno-stepowej i strefy leśnej Europy wschodniej* Wykształcony jut w ciągu XIX tyciąoleoia ośrodek kulturowy na Krooie, wyspach Morza EgoJskiego i na lądzie greokim przstywml znaozny rozwój w oiągu pierwszej połowy II tyaiąoleoia p.n.e. V niezbyt Jednak wielkim stopniu oddziaływał w sensie kulturotwórczym na pozostałe obszary europejskie. Pewna wpływy z togo ośrodka motna zaobserwować na wybrzeżach Morze Adria ty oki ago, w południowej ozęśoi Półwyspu Apenińskiego i na Syoylii* Na roaprzoatrzonianle się kultury epoki brązu