19477 słow015

wykazując ciągłość kultury materialnej aż po wczesne średniowiecze.

Kolejna rewizja poglądów wyszła od archeologów (K. Godłowski 1979 a, M. Parczewskil988a), nic bez wkładu językoznawców. Krytyczna ocena źródeł archeologicznych uzyskanych na ziemiach polskich i ich nowa chronologia z V-VII w. n.c. przyniosły zakwestionowanie ciągłości między zjawiskami kulturowymi okresu wpływów rzymskich i wczesnosłowiańskimi. W konsekwencji początek kultury wczcsno-słowiańskicj w Polsce południowej i zachodniej oraz na Mazowszu datuje się na drugą połowę V w., a w Polsce środkowej - na pierwszą połowę VI w.

Zastosowanie (przez K. Godłowskiego) nowej metody badań do Słowiańszczyzny wschodniej skłoniło go do twierdzenia o braku i tam łączności z poprzednimi kulturami i o samoistnym „starcie” kultury prasłowiańskiej przed połową I tysiąclecia n.c. W drugiej ćwierci VI w. nastąpił wyrój Słowiańszczyzny w kierunku południowo-zachodnim i doszło do zajmowania kolejnych obszarów Europy Środkowej i Południowej, połączonego z formowaniem się kultur słowiańskich.

Nauka polska zdobyła się na zbiorową syntezę interdyscyplinarną informacji słowianoznawczych w postaci „Słownika starożytności słowiańskich” (Lexicon Anligui-tatum Slmicarum) w ośmiu tomach z suplementami (1961— 1996), o długotrwałej wartości, acz postęp wiedzy w czasie jego wydawania oraz ciągły tok przysporzeń powodują, iż wymaga on wielu uzupełnień.

Dyskusja nad starożytnościami słowiańskimi trwa nadal, a nowe materiały archeologiczne uzupełniają zasób źródeł pisanych, językowych i etnograficznych.

TWO AND HALF CENTURY OF STUDIES ON SLAVIC ANTIQUITIES

The origin of tlić unity of language and custom of Slav peoples spurred reflcction evcn in the 1 lth ccntury - the Ruthenian chronicler latopis be!ieved that it originated from bctwccn the Danubc and the Tisa; Croatian and Polish chroniclers from the 12th century onwards also reflccted over the subject. A mythical projection of SIav unity was expressed in the tale of three bro-thers - Lech, Czech and Rus - forefathers of the Slavnations. The sense of cłosc ties - primarily of language - continucd to find eapression in literaturę where origins of the Slavs was sought among various peoples of the past and in different locations in-habited by them.

Scholars of the Enlightcnment took up the subjcct of the earliest Slavs basing on evidence taken from classical authors. Lands inhabited by S!av peoples were explored by A. Sapieha, the first collcctions of antiąuitics - also archaeological - began to be established (the Puławy cabinet of I. Czartoryska). Five de-cadcs later J. Lelewel cxamining various aspeets of medicval Slav culture expressed a very romantic yeaming for the pre-Christian age when all Slavs were free and equal among thcmsclvcs.

The ęuestion of cthnic origin was noted only briefly; W. Su-rowiecki assumed that Slavs were an indigenous population in their historie abodes. Some speculations were madę on tlicir origi-