1 (90)

A. i CZ. CENTKIEWICZOWIE

SPOD BIEGUNA

ⁿ*$*A ICSlEGAtNfA

40. A. i Cz. Centkiewiczowie: Opowieści spod bieguna. Okładka: R. Owidzki

przygodzie na statku „Dar Pomorza” podczas szkolnego rejsu, w jaki wyruszyli w roku 1946. Autor ukazał w nim praktyczne przygotowanie młodych do zawodu marynarza oraz charakterystyczne dla tego okresu podziały i konflikty polityczne. Uproszczenia w rysunku psychologicznym bohaterów /.rekompensował ciekawą fabułą i humorem. Inny nieco typ przygody przedstawił Janusz Meissner w utworze pt. Wraki, który poświęcił pracy nurków. Podobnie jak w poprzedniej powieści, tak i w tej na charakterze zarysowanych konfliktów z pierwszych lat powojennych wyraźnie zaciążyła socrealistyczna poetyka.

Aktualne problemy polityczne lat pięćdziesiątych doszły do głosu w prozie wietnamskiej Mirosława Żuławskiego i Wojciecha Żukrowskiego. Wojna w Indochinach ściągnęła do walczącego Wietnamu wielu reporterów i pisarzy, którzy swe wrażenia z pobytu w tym egzotycznym kraju utrwalili w licznych reportażach i utworach beletrystycznych, pisanych często z myślą o młodzieży.

Mirosław Żuławski poświęcił problematyce wietnamskiej m.in. Opowieść atlantycką (1954). Osnuł ją na przygodach dwóch chłopców: Polaka i Francuza, którzy w starych bunkrach nad brzegiem Oceanu Atlantyckiego znajdują ukrywającego się Niemca, uciekiniera z walczącej w Wietnamie Legii Cudzoziemskiej. Z jego ust poznają przyczyny dezercji i prawdziwe oblicze konfliktu zbrojnego na terenie Indochin.

Z kolei Wojciech Żukrowski utrwalił swe wrażenia z pobytu w Wietnamie m.in. w opowieściach i baśniach wietnamskich pt. Ognisko w dżungli (1955) oraz w wydanej nieco później opowieści dla dzieci pt. Mój przyjaciel słoń (1957). Barwne migawki reporterskie i pełne uroku baśnie pomieszczone w Ognisku w dżungli oraz opowieści młodego Wietnamczyka o swym kraju zawarte w drugim utworze przybliżają młodemu czytelnikowi dawny i współczesny Wietnam. Ukazują walkę o wolność, braterską solidarność innych narodów z walczącymi, wreszcie odmienną przyrodę i obyczaje tego egzotycznego i zarazem tragicznego kraju.

Typowym reportażem literackim jest wreszcie książka Moniki Warneń-skiej pt. Alarm na ryżowiskach {1966). Poświęciła ją autorka młodym bohaterom z walczącego Wietnamu, eksponując „[...] sytuacje, w których, mimo różnic klimatu i krajobrazu, odnaleźć można analogie do czasów okupacji w Polsce, znanych [...] współczesnym dzieciom z literatury, filmu, opowiadań rodziców.”¹

1

H. Skrobiszewska: Książki naszych dzieci... Op. cit., s. 390.