22483 Strona165

Rozdział 111

UKLAD ODDZIAŁU PRODUKCJI ŚRODKÓW PIROTECHNICZNYCH.

BEZPIECZEŃSTWO PRACY

Z podanego szeregu przykładów elaboracji środków pirotechnicznych wynika, że główne operacje procesu produkcyjnego dadzą się sprowadzić do następujących:

—    magazynowanie surowców do mas pirotechnicznych, poszczególnych elementów środków pirotechnicznych, opakowań i ma-

!.' teriałów pomocniczych;

; — przygotowanie surowców mas pirotechnicznych;

—    mieszanie mas pirotechnicznych;

—    prasowanie elementów pirotechnicznych;

«— mieszanie mas pirotechnicznych;

—    suszenie elementów;

—    montaż środków pirotechnicznych i operacje ostateczne;

—    magazynowanie gotowych wyrobów.

Ponadto wykonuje się niejednokrotnie szereg operacji pomocniczych, jak przygotowanie elementów tekturowych, blaszanych (malowanie), spadochronów (składanie i przesypywanie talkiem) itp. Niekiedy pomija się niektóre z wymienionych operacji.

Wymienione operacje przeprowadza się bądź to w oddzielnych budynkach, bądź w wydzielonych pomieszczeniach; niektóre operacje mogą być przeprowadzane łącznie. O tym lub innym rozwiązaniu decydują względy technologiczne, wielkość produkcji, rodzaj wyrobu lub inne względy.

Jednym z najważniejszych czynników, które decydują o sposobie lokalizacji operacji produkcyjnych, jest bezpieczeństwo pracy. Wyodrębniamy i umieszczamy w oddzielnych budynkach te operacje, przy których niebezpieczeństwo ewentualnego pożaru lub * wybuchu jest szczególnie duże oraz gdy skutki pożaru lub wybu-chu mogłyby być szczególnie groźne. Gdy niebezpieczeństwo lo jest niewielkie, a zwłaszcza gdy skutki można zmniejszyć przez ograniczenie ilości materiału .bez większej szkody dla wydajnoś-

|

ci procesu, to można kilka operacji przeprowadzać w jednym budynku, zwłaszcza jeśli to jest korzystne ze względu na ciągłość produkcji.

Magazynowanie. Magazynowanie surowców pirotechnicznych wymaga oddzielnych budynków położonych tuż przy drogach dojazdowych i przy bocznicy kolejowej. Ponieważ nawet przy przypadkowym zmieszaniu (rozsypaniu) substancji palnych i utleniaczy zachodzi niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin łatwo zapalnych lub wybuchowych, poszczególne pirotechniczne substancje palne przechowuje się w oddzielnych budynkach. Omawiane surowce wzięte oddzielnie nie są na ogól w czasie przechowywania niebezpieczne, dlatego w odniesieniu do magazynów nie stawia się specjalnych wymagań. W oddzielnych magazynach przechowuje się chlorany i azotan amonowy, ze względu na niebezpieczeństwo ich wybuchu. Szczególnie niebezpieczne są chlorany zanieczyszczone substancjami palnymi. Mieszaniny takie mogą być przyczyną pożaru i wybuchu magazynu. Chloran pozbawiony możliwości zetknięcia się z innymi surowcami stanowi materiał stosunkowo bezpieczny.

W pewnych przypadkach zakaz przechowywania razem substancji palnych i utleniaczy może nie być przestrzegany; na przykład dopuszczalne jest wspólne magazynowanie granulek aluminium, zendry, a nawet termitu, a to dlatego, że termit zapala się niezwykle trudno, w temperaturze znacznie przewyższającej 1000°C.

Takie elementy pirotechniczne jak spłonki oraz często stosowane w pirotechnice proch czarny i trotyl muszą mieć oddzielne, specjalne magazyny, chronione wałami i położone z dala od innych budynków. O sposobie magazynowania takich materiałów mówi odpowiednia literatura specjalna.

Przygotowanie surowców. Przygotowanie surowców obejmuje ujednolicanie, suszenie, mielenie, a niekiedy również dzielenie na frakcje i mieszanie frakcji surowca. Jeżeli przy wykonywaniu tych operacji wytwarzają się obficie pyły, a zwłaszcza pyły substancji trujących (azotanu barowego, chromianów, soli ołowiu) lub takie pyły, które zmieszane z powietrzem mogą dać mieszaniny wybuchowe (pyły siarki, aluminium), to operacje te należy wykonywać w oddzielnych budynkach, a co najmniej w oddzielnych pomieszczeniach. Jeżeli natomiast proces przygotowania surowca nie przedstawia niebezpieczeństwa, to można go wykonywać w wydzielonej części magazynu. Jest to szczególnie korzystne wtedy, gdy przerabia się duże ilości materiału, na przykład gdy miele się antracen lub suszy i miele chlorek amonowy.

Mieszanie mas pirotechnicznych jest operacją na ogół bardzo niebezpieczną ze względu na wrażliwość niektórych

323