23678 P1080069

10.2

Wolne powietrze pod przeponq

Zdjęcie 72-ietniego mężczyzny, który zgłosił się z nagłymi dolegliwościami w postaci bólów brzucha i w Matce piersiowej. Badaniem fizykalnym stwierdzono .niemy brzuch^m. Należy zwrócić uwagę na obszary zaczernienia tuż pod kopułami przepony (strzałki). To ki obraz odpowiada obecności powietrza zbierającego się pod przeponą i potwierdza kliniczne podejrzenie perforacji wewnątrzbrzusznej. Badanie podmiotowe ujawniło dwuletni wywiad nawrotowych bólów nadbrzusza, a w czasie zabiegu operacyjnego wykryto pęknięty wrzód żołądka.

Ocenę zdjęcia klatki piersiowej kończy się obejrzeniem obszaru pod przeponą. Obszar tuż pod przeponą jest zazwyczaj jasny, ponieważ w nadbrzuszu znajdują się narządy o gęstej strukturze - wątroba i śledziona. Z tego powodu zwykle można dostrzec tylko górną powierzchnię przepony. Ciemniejszy owalny obszar można zobaczyć pod lewą kopułą przepony, jest to bańka powietrzna żołądka.

jednym z głównych celów oceny obszaru poniżej przepony jest wykrycie obecności wolnego powietrza, jest to ważny objaw, ponieważ wskazuje na we-wnątrzbrzuszną perforację. Do innych obserwowanych patologii wewnątrz-brzusznych zalicza się zwapnienia (małe ogniska o zwiększonej jasności) pod prawą kopułą przepony, odpowiadające kamieniom żółciowym, oraz rozdęte pętle jelitowe pod lewą kopułą przepony.

Zdjęcie klatki piersiową jest bardzo czułym badaniem w wykrywaniu wolnego powietrza w jamie brzuszną, ponieważ pozwala je ujawnić już przy objętości rzędu 10 ml. Prezentuje się ono jako ciemny rąbek tuż pod przeponą i umożliwia dostrzeżenie zarówno górnej, jak i dolnej powierzchni przepony.

Trudno czasem zróżnicować powietrze pod przeponą z prawidłową bańką powietrzną żołądka. W razie wątpliwości należy:

1- Oszacować grubość przepony, tzn. linii między ciemniejszym obszarem poniżą a płucem powyżej. W przypadku obecności wolnego powietrza tuż pod przeponą, jasna linia między powietrzem a płucem jest bardzo cienka, ponieważ składa się tylko z przepony. Gdy powietrze znajduje się w żołądku, uwidoczniona jasna linia zawiera ścianę żołądka, otrzewną i przeponę, i jest grubsza. Ogólnie, jeśli ta linia ma mniej niż 5 mm grubości, to prawdopodobna jest obecność wolnego powietrza.

2.    Oszacow ać długość bańki powietrzną (odległość między jej przyśrodkowym i bocznym ograniczeniem). Jeśli jest większa niż połowa długości kopuł)' przepony, wskazuje to raczej na wolne powietrze, ponieważ powietrze W’ żołądku ograniczone jest jego wielkością i kształtem.

3.    Porówmać obie kopuły przepony. Jeśli powietrze występuje pod prawą i lewą kopułą, należy przypuszczać, że raczej jest to w^Tolne powietrze w jamie brzuszną.