26495 s che 1!

5-3, PYTANIA I ZADANIA

1 Które z poznanych kationów tworzą osady z NH4OH?

2.    Osady których wodorotlenków roztwarzają się w NH4OH?

3.    Które z poznanych kationów dają osady z NaOll?

4.    Osady których wodorotlenków roztwarzają się w NaOH?

5 Które z poznanych kationów tworzą wodorotlenki amfoteryczne? Napisać równania reakcji ch etnicznych

6.    Wymienić podobne i różne reakcje analityczne dla jonów ZrT^i Al *.

7.    Które z poznanych anionów tworzą osady z AgNOj?

8.    Które z poznanych anionów' dają osady z Bft(NQj)₂?

6. ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE

6.1. WPROWADZENIE TEORETYCZNE

Zwlątlu kompleksowe (koordynacyjne) są to związki chemiczne zawierające w swoim składzie jon kompleksowy (najczęściej sole) lub będące same cząsteczką (jednostką) koordynacyjną Jon kompleksowy składa się z jonu Kib atomu centralnego (koordynującego) - atom metalu - otoczonego przez cząsteczki względnie jony zwane Ugandami.

Ładunek jonu kompleksowego stanowi sumę algebraiczną ładunków składowych, dlatego może on być dodatni lub ujemny. Na przykład w jonie tetraaminamiedza(U) wynosi on 2+> co oznaczą że jon ten jest kationem, zaś w cząsteczce heksacyjanoźelazianu(Il) potasu ładunek jonu kompleksowego jest ujemny 4 - i dlatego stanowi on anion kompleksowy.

czyi [Cu(r*t₃)<]**

Cu -jon e*rtrelrry f*V ligend 4 -Iczba koordynacji

■ %r/^Nl

Fe

/t\

NC CN CN

<aj4i iFeęCNya]*"

Fe -pncertralry (CN)--lfl»nd 6 - liczba koordpnej

Liczbę wiązań występujących między atomem centralnym a Ugandami nazywamy liczbą koordynacji tego atomu (jonu). Liczba koordynacji jest charakterystyczna dla każdego atomu metalu i najczęściej wynosi 2 (Ag*), 4 (Cu²*, Ni¹*. Zn²*, Pt²*) lub 6 (Fe¹', Fe³*, Co⁵*). Oprócz liczby ligandów otaczających metal ważna jest znajomość rozmieszczenia ligandów, czyli geometrii cząsteczki. Istnieje określony związek między geometrią cząsteczki a liczbą koordynacyjną, np. liczbie koordynacji 2 odpowiada liniowa struktura cząsteczki, a liczbie koordynacji 4 przypisuje się dwie struktury letraedryczną lub kwadratową płaską

Rolę atomu (jonu) centralnego spełniają jony metali najczęściej podgrup układu okresowego, np. Fe. Co, Ni, Cu, Ag, Zn, Kg, Pt, Pd. Większość ligandów to aniony lub cząsteczki obojętne, które są donorami pary elektronowej, np. F, Cl', T, CN", NH_?1 HjO Ligandy oddające jedną parę elektronową atomowi metalu noszą nazwę ligandów jednokleszczowych lub jednofunkcyj r»ycb Ligandy zawierające dwa lub więcej atomów, z których każdy może jednocześnie utworzyć dwuelektronowe wiązanie donorowe z tym samym atomem metalu, noszą nazwę ligandów widoki eszczawych (wielofunkcyjnych) tub cbebtłowych, gdyż chwytają one niejako kation między dwa łub więcej atomów donorowych. Kompleksy chelatowe odgrywają bardzo ważną rolę w przyrodzie ożywionej. I>o obojętnych ligandów wielokleszczowych należą, diaminy, dietery, difosfiny, zasady Schifta pochodne acetyloacctomi.

Nomenklatura związków koordynacyjnych jest bardziej złożona niż w przypadku związków prostych. Najważniejsze i najczęściej stosowane zasady są następujące: