28135 skanuj0006 (69)

2.6. Koncepcja terytorialnego systemu rekreacyjnego 49

wymagania stawiane „przestrzeni gościnnej” w największej mierze spełnia podana wcześniej przestrzeń asymilacji (wymienieni autorzy używają określenia „podprzes-trzeń”), a w nieco mniejszym stopniu przestrzeń kolonizacji; znaczenie to [Kaczmarek i in. 2008,143-144] nie powinno budzić zdziwienia, gdyż już samo określenie „kolonizacja” -w kontekście poprzedzającej ją fazy - ma nieco pejoratywne zabarwienie.

2.5. Koncepcja chłonności turystycznej

Jedną z najważniejszych koncepcji teoretycznych, które dotyczą kwestii wynikających z założeń turystyki zrównoważonej, jest z całą pewnością koncepcja chłonności turystycznej. Wynika to z tego, iż przy przekroczeniu granic chłonności danego obszaru nie może być mowy o zrównoważonym rozwoju turystyki. Chłonność turystyczna (ang. conying capacity) oznacza maksymalną liczbę uczestników ruchu turystycznego, którzy mogą równocześnie przebywać na danym obszarze nie powodując dewastacji i degradacji środowiska naturalnego, a tym samym pogorszenia warunków wypoczywania (w przypadku szlaków turystycznych pojęcie to jest zastąpione terminem „przepustowość”) [Kowalczyk 2000,35; Warszyńska, Jackowski 1978,31; Pawlikowska-Piechotka 2009,26].

Na ogół chłonność turystyczna jest określana przez liczbę osób przebywających na danym terenie w przeliczeniu na jednostkę powierzchni. Przy określaniu norm chłonności bierze się pod uwagę ogólne cechy krajobrazu, jak również typ terenu z uwzględnieniem charakteru podłoża, rodzajów siedlisk roślinnych itp. Jak podaje H. Ceballos-Lascurain [1996], ustalenie chłonności turystycznej jest niesłychanie trudne i często jest obarczone subiektywizmem. Jest on związany m.in. z polityką w zakresie ochrony środowiska, zagospodarowaniem turystycznym, stanem zatrudnienia itp. M. Ciefuentes Arias [1992] podaje przykłady, iż w sytuacji, gdy na danym obszarze chronionym zamiast 15 strażników będzie zatrudnionych tylko 4, a zamiast 7 pojemników na odpady stałe będzie tylko 1, wskaźnik proponowany przez niego - MC - wyniesie w pierwszym przypadku 27%, a w drugim 15%.

Jak wcześniej wspomniano, koncepcja chłonności turystycznej jeśt szczególnie użyteczna przy pracach planistycznych obejmujących tereny o wysokich walorach przyrodniczych. Z tego też względu podczas określania chłonności danego terenu jest niezbędna współpraca planistów z geografami, a zwłaszcza przedstawicielami nauk biologicznych.

2.6. Koncepcja terytorialnego systemu rekreacyjnego

Koncepcja terytorialnych systemów rekreacyjnych (ros. meppumopuanbHOH peicpea-ąuoHHon cucmeMd, TPC; terńtońalnaja rekreacionnaja sistema, TRS, w języku polskim TSR) ściśle nawiązuje do teorii kompleksów terytorialno-produkcyjnych, którą sformułowano w latach 60. XX w. w ówczesnym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Jej twórcami w początkach lat 70. byli W.S. Preobrażenski i J.A. Wiedenin [Preobrażenski, Wiedenin 1971; Preobrażenski 1986]. Zdaniem autorów koncepcji