29761 Scan 140410 0086

Aktualizacja

Nowe zamieszki w chińskich fabrykach Foxconna

Ralf Ruckus

Pod koniec września i na początku października 2012 r. w dwóch przypadkach zbiorowego protestu w fabrykach Foxconna na obszarze Chin pracownikom udało się dostać na pierwsze strony gazet na całym świecie. Apple, główny odbiorca Foxconna, wypuścił właśnie na rynek nową wersję swojego kluczowego produktu, iPhone’a 5. W fabrykach pracowano pod bardzo silną presją, a produkcji towarzyszyło równie silne zainteresowanie ze strony międzynarodowych mediów¹.

Zamieszki w Taiyuan

W niedzielę 23 września o godz. 23:00 doszło do zamieszek w kompleksie fabrycznym Foxconna w Taiyuan, Shanxi. Według informacji policji i przedsiębiorstwa wzięło w nich udział około 2 tys. pracowników, a tysiące innych się przyglądało. 40 osób zostało rannych. Uczestnicy tłukli szyby wystawowe, rozniecali ogień na ulicach, przewracali wozy policyjne i niszczyli ogrodzenia fabryczne. 5 tys. policjantów opanowało sytuację dopiero we wczesnych godzinach rannych. Nie zgłoszono żadnych aresztowań. Kierownictwo zakładu zatrzymało najeden dzień produkcję w całej fabryce.

W Taiyuan produkuje się między innymi elementy ze stopów magnezu dla elektroniki konsumenckiej, lampy LED i telefony komórkowe. Tamtejszy zespół fabryczny przypomina obwarowane miasto, za którego murami mieszczą się fabryki, hotele pracownicze i sklepy. Foxconn zatrudnia w Taiyuan prawie 80 tys. osób, średnio w wieku 20 lat, 65 proc. stanowią mężczyźni, 77 proc. osób pochodzi z samej prowincji Shanxi².

Mimo początkowych twierdzeń Foxconna, że źródłem zamieszek był spór pomiędzy pracownikami z różnych prowincji, raporty pracowników wskazują na coś innego. Zaczęło się od interwencji ludzi z ochrony fabrycznej w osobisty spór między mieszkańcami jednego z internatów. Ochroniarze pobili skłócone osoby, które wtedy sięgnęły po wsparcie. Tysiące pracowników, którzy kończyli właśnie zmianę, włączyło się w awantury i bójki. Najwyraźniej była to dla nich szansa, aby dać upust własnej wściekłości. Jeden z uczestników powiedział: „Zajście obserwowało tysiące ludzi i nie udało im się opanować sytuacji. Chodziło o to, żeby coś zniszczyć albo wyrzucić”³.

Już wcześniej dochodziło do licznych przypadków napaści i aktów przemocy wobec pracowników ze strony ochroniarzy fabrycznych. Metody działania ochrony są częścią rygorystycznego, paramilitarnego stylu zarządzania Foxconna, który stosowany jest zarówno w halach produkcyjnych jak również w internatach pracowniczych. Elementami tego systemu są ogrodzenia, bramy, środki kontroli bezpieczeństwa oraz dostosowane do nich przepisy i reguły zachowania.

Za tymi zamieszkami kryło się jednak coś więcej. Foxconn potrzebował dodatkowych ludzi przy produkcji części do nowego iPhone’a 5. Według informacji jednego z rekruterów Foxconna zakład w Taiyuan opuszcza codziennie od 400 do 500 osób. Nawet jeżeli Foxconn jest generalnie w stanie zatrudnić od 500 do 700 nowych ludzi dziennie, to w tym przypadku, żeby zrealizować zamówienia, zmuszony był zwrócić się o pomoc do swoich innych fabryk i ściągnąć od nich dodatkowych ludzi do pracy⁴. Taiyuan wysłano więc posiłki Z Shenzhen i Zhengzhou. Wiele osób nie chce jednak pracować w prowincjonalnych miastach takich jak Taiyuan - wolą zostać w prężnych ośrodkach miejskich na wybrzeżu, jak Shenzhen czy Szanghaj.

Następny powód niechęci do takich zmian to bardzo męcząca praca w fabryce. Większość pracowników musi przez 10 do 12 godzin na dobę wykonywać powtarzalne, monotonne, niewymagające żadnych kwalifikacji czynności. Mimo że pod koniec sierpnia podstawowe wynagrodzenie w Taiyuan podniesiono z 1,55 do 1,8 tys. juanów oraz że, wliczając nadgodziny, można zarobić 3 tys. juanów⁵, pracownicy wyrażają niezadowolenie ze swoich płac. Przeniesienia zatmdnionych i relokacja stanowisk z wybrzeża do centralnych regionów kraju skutkują utratą części płac. Ponadto pracownicy często nie dostają takiego wynagrodzenia, jakie im zostało obiecane. Wiele osób nienawidzi pracy w fabryce, traktując ją jako rozwiązanie tymczasowe. Powszechnym marzeniem jest otworzenie potem własnej firmy⁶. Przyczyną

1

   To skrócona wersja artykułu „Die Revolte der iSlaves. Neue Arbeiterunruhen in Chinas Fo-xconn-Fabriken”, w: Analyse & Kritik, nr 576, http://www.akweb.de/ak_s/ak576/17.htxn.

2

   Cytat z wypowiedzi przedstawiciela władz lokalnych: http://www.clb.org.hk/en/node/! 10137.

3

   http://www.reuters.com/article/2012/09/25/us-honhai-idUSBRE88003120120925.

4

   http://www.clb.org.hk/en/node/l 10138.

5

   Ibid.

6

   Raport chińskiego dziennikarza z sierpnia 2012 r., pracującego incognito w fabryce Foxconna w Taijuan, który potwierdził złe warunki życia i pracy, w jęz. chińskim: http://newspaper.jfdaily.com/