29983 Zzz1463

twtBłiai 43 IV B

*°^{n<5w HC<}V zwiększa się, jeżeli wzrasta pwptyw iv*ii»lltti\vy.

' 1) " warunkach niewielkiego przepływu trzustkowego wydzieliny komórek przewodów trzustkowych i komórek graniastych miesaają się W proporcji lit w soku trzustkowym.

(2) Kiedy przepływ trzustkowy wzrasta, w składzie soku tmisikowogo zaczyna dominować komponent pochodzący i komórek przewodów trzustkowych, które wydzielają duże ilości jonów HCO_a',

2. Enzymy. Trzustka wydziela cztery rodzaje enzymów; nmylnsy, lipazy, proteazy i nukleazy.

a.    a-amylaza trzustkowa jest wydzielana w postaci czynnej, Enzym ten liydrolizu-je glikogen, skrobię oraz większość węglowodanów złożonych, z wyjątkiem celulozy, do dwucukrów.

b.    Lipazy trzustkowe (lipaza, lipaza cholesterolu i fosfolipaza) (tob. VII C V a) są wydzielane w postaci czynnej. Enzymy, które hydrolizują estry nierozpuszczalne w wodzie, wymagają obecności soli żółciowych. Estry rozpuszczalne w wodzie ulegają hydrolizie bez pomocy soli żółciowych.

c.    Proteazy trzustkowe (trypsyna i chymotrypsyny) są wydzielane w postaci nieczynnej jako zymogeny (odpowiednio jako trypsynogen i chymotrypsynogeny) [zob. vn B 2 b],

(1)    Trypsynogen ulega przekształceniu w trypsynę pod wpływem enterokinazy (zwanej także enteropeptydazą) lub samej trypsyny (autokataliza).

(2)    Chymotrypsynogeny ulegają przekształceniu w postaci aktywne pod wpływem trypsyny.

d.    Inhibitory trypsyny są wydzielane z tych samych komórek jednocześnie z pro-enzymami trzustkowymi. Inhibitor trypsyny zapobiega samotrawieniu trzustki.

Regulacja wydzielania trzustkowego. Podobnie jak wydzielanie żołądkowe, również wydzielanie trzustkowe można podzielić na trzy fazy.

1.    Faza głowowa. Myślenie o jedzeniu, jego widok, zapach oraz smak są odpowiedzialne za fazę Rowową wydzielania trzustkowego. Pobudzenie nerwu błędnego zwiększa wydzielanie zarówno zrazikowych komórek gruczołowych, jak i komórek przewodów wyprowadzających.

a.    Acetylocholina (ACh) oraz zazwojowe neurony cholinergiczne pobudzają bezpośrednio wydzielanie enzymów przez komórki zrazikowe.

b.    Pobudzenie nerwu błędnego wpływa też na wydzielanie HC0₃' przez komórki przewodów wyprowadzających. Jest to jednak działanie znacznie słabsze niż wpływ układu przywspółczulnego na wydzielanie enzymów trawiennych.

2.    Faza żołądkowa. Wydzielanie trzustkowe wzrasta w tej fazie na skutek rozciągnięcia żołądka oraz obecności pokarmu i produktów jego rozpadu w żołądku.

a.    Rozciągnięcie części odźwiernikowej oraz trzonu pobudza odruch wagowagalny,, co w rezultacie wywołuje wydzielanie niewielkiej ilości soku zawierającego jony HCOj" oraz enzymy. Neuroprzekaźnikiem jest tu ACh.

b.    Produkty rozpadu składników pokarmowych (głównie aminokwasy i pepty-dy) pobudzają wydzielanie trzustkowe. Jest to wpływ pośredni, związany ze stymulacją wydzielania gastryny przez komórki części odźwiernikowej. Gastryna pobudza wydzielanie małej ilości soku trzustkowego o dużej zawartości enzymów.