30182 strona (376)

które przyjmują narkotyczne leki przeciwbólowe lub cierpią na zaburzenia czucia.

6. Zaleca się zachować ostrożność podczas stosowania TENS u kobiet ciężarnych (oprócz, zabiegów przy porodzie).

Parametry

Kształt impulsu (przebiegu)

Prąd dwufazowy

Produkowane obecnie urządzenia wytwarzają najczęściej prąd dwufazowy, składający się z fazy dodatniej i ujemnej. Impulsy mogą mieć przebieg kwadratowy, prostokątny. sinusoidalny lub trójkątny (szpilkowy) (patrz ryc. 5-12). Zwykle dąży się do tego, aby fazy dodatnia i ujemna były sobie równe, tak aby wypadkowy prąd stały równał się zeru, dzięki czemu podczas zabiegu nie ma trwałej polaryzacji i związanych z nią reakcji elektrochemicznych. Wykazano jednak, że różnica natężenia jednej z faz prowadzi do powstania podczas tej fazy nieznacznej polaryzacji. Chociaż polaryzacja jest klinicznie nieistotna, powoduje ona konieczność znakowania odprowadzeń elektrod za pomocą kolorów (np. czerwona [+] i czarna [-]). W celu minimalizacji efektu polaryzacji wyprodukowano urządzenia generujące impulsy dwufazowe o przebiegu prostokątnym wyrównanym oraz takie, które wytwarzają wyrównane asymetryczne impulsy szpilkowe. Jeżeli przewody połączone z elektrodami różnią się barwą (czame-czerwone), a w instrukcji obsługi zaleca się zamianę elektrod miejscami w celu zwiększenia skuteczności zabiegu, można przyjąć, że elektrody polaryzują się - bez względu na zapewnienia producenta, że impulsy są wyrównane, a wypadkowy prąd stały jest równy zeru.

Wybór rodzaju impulsu

Jak dotąd nie uzyskano wyraźnych dowodów na to, że impulsy tego czy innego rodzaju oddziałują na ustrój w inny sposób, niż tylko wywołując znieczulenie. Jednak w niektórych przypadkach charakter choroby wymaga zastosowania prądu o gwałtownie narastającym natężeniu (np. impulsu szpilkowego), podczas gdy w innych przypadkach impulsy muszą trwać dłużej (prostokątne lub kwadratowe). Impulsy szpilkowe zazwyczaj bardziej drażnią skórę, wobec czego zwykle konieczne są częste zmiany położenia elektrod lub skrócenie czasu zabiegu.

U pacjentów o zwiększonej wrażliwości na prąd elektryczny zaleca się stosowanie impulsów o przebiegu prostokątnym lub kwadratowym. Impulsy te należy stosować również wtedy, gdy dolegliwości bólowe są wynikiem uszkodzenia nerwów. Ponieważ kształt przebiegu zbliża się tu do sinusoidy, prąd powoduje mniejsze podrażnienia skóry-

Impulsy szpilkowe wykorzystuje się do intensywnej stymulacji, która przekracza próg pobudliwości, np. w ostrych stanach bólowych lub w przypadku tkanek opornych na leczenie tą metodą. Z moich doświadczeń wynika, że intensywna stymulacja impulsami szpilkowymi nie znosi bólu na czas lak długi, jak stymulacja dłużej trwającymi impulsami o przebiegu prostokątnym lub kwadratowym. Być może ostre impulsy szpilkowe powinno się wykorzystać w celu osiągnięcia natychmiastowego i krótkotrwałego efektu przeciwbólowego w przypadku ostrego bólu, a dłuższe impulsy prostokątne, kwadratowe lub sinusoidalne - w celu zniesienia bólu na czas dłuższy u pacjentów z chorobami przewlekłymi.

Częstotliwość (częstość)

Za pomocą regulatorów częstotliwości ustala się liczbę impulsów generowanych

135