30417 IMGs17

1. ZARYS ROZWOJU IDEI WYCHOWANI A

Rozwój idei kształcenia osób z uszkodzonym słuchem był uzależniony od zrozumienia związku zachodzącego między brakiem słuchu a niezdolnością osoby tym kalectwem dotkniętej do spontanicznego rozwoju języka i mowy. Źródłosłów wyrazów głuchy i głupi — głup dowodzi utożsamiania w przeszłości dwu rodzajów upośledzenia — uszkodzenia słuchu i upośledzenia umysłowego. Zrozumienie konsekwencji edukacyjnych wynikających z biologicznego faktu, jakim jest brak słuchu, mogło być ponadto utrudniane przez współwystępowanie dodatkowych upośledzeń, jak np. upośledzenie wzroku czy upośledzenie umysłowe. Powszechnie niski poziom ogólnego rozwoju niesłyszących wynikał przede wszystkim z niedostępności dla nich dorobku kulturalnego zawartego w języku fonicznym i pisanym, co nie ułatwiało zrozumienia kolejnej zależności, iż nieumiejętność porozumiewania się niesłyszących za pomocą języka jest przede wszystkim uwarunkowana społecznie. Osiągnięcia w czytaniu z ust, które opisuje paryski lekarz Pierre Borel (1620-1689) oraz przekazany przez Philippe Camerariusa w 1591 r. opis osiągnięć niesłyszącego rodzeństwa w czytaniu z ust, pisaniu i rachowaniu uznawano za osobliwe wyjątki u osób szczególnie uzdolnionych^{1 2}.

Początki kształcenia osób z uszkodzonym słuchem miały charakter kształcenia indywidualnego (Hiszpania, Anglia, Francja, Niemcy), zarówno z powodu braku powszechnej oświaty w tym czasie, jak też rozwijającej się dopiero wiedzy metodycznej w zakresie kształcenia niesłyszących. Nie było w związku z tym tradycji instytucjonalnego kształcenia niesłyszących. Pierwsze próby takiego ich kształcenia miały miejsce dopiero pod koniec średniowiecza.

Założenie przez Charlesa Michela de 1’Epee (1712-1789) w Paryżu w r. 1771 pierwszej szkoły dla niesłyszących oraz przez Samuela Heinickego (1727-1790) szkoły dla niesłyszących w Lipsku (1778) to początek instytucjonalnego kształcenia osób z uszkodzonym słuchem. Założycielom tych szkół przyświecał jeden wspólny cel: „wychowanie człowieka, chrześcijanina i obywatela”³. Ów wspólny, ogólny cel - podkreśla O. Króhnert (1925-1993)

1

'A.BrUckner, Słownik etymologiczny języka polskiego, WP, Warszawa 1970. F. S 1 a w s k i, Słownik etymologiczny języka polskiego, 1.1, Kraków, s. 1952-1956-

2

   Za: H. Werner, Dle Taubstummheił, „Ciba Zeitschrift”, Basel, 1947, nr 109,1

3

   O. KrOhner, Geschichte. Pdclagogik der Gehórlosen und Schwerhórigen. der Sonderpódagoglk, Band 3, Marhold, Berlin 1982.