32868 img933 (3)

por.:

ogród Piotra —    i]

gołąb szary —

gołąb czarny — [gouomp^ćarny]

wez to — [ves to]

U

już czas — [iuśjias]

Działają tu dokładnie takie same reguły jak w śródgłosie wyrazów. Jedyną różnicę stanowi fakt, że nagłosowa spółgłoska [v] stanowi kontekst udźwię-czniający dla wygłosowych spółgłosek właściwych pierwszego wyrazu, „w wygłosie ubezdźwięcznia się przed bezdźwięcznymi obstruentami, także wtedy, gdy występuje po bezdźwięcznym obstruencie” (Sawicka 1995: 157). Zatem na całym terenie Polski jednakowo realizowane są połączenia typu:

jak wiesz — [ia^yMeś] kop więcej — [kob v’iencei] warzyw dużo — [vażyv dużo] warzyw sporo — [vażyjFjporo] załatw go — [zauadvj*o] zostaw to —

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli w wygłosie pierwszego wyrazu znajduje się grupa złożona z obstruentu i spółgłoski półotwartej, to półotwarta nie hamuje procesów asymilacyjnych pod względem dźwięczności między spółgłoskami właściwymi. Obrazują to następujące modyfikacje wyżej przedstawionych reguł (por. Sawicka 1995: 157).

I znak spółgłoski bezdźwięcznej + półotwarta w nagłosie znak spółgłoski dźwięcznej I

I

[dźwięczny obstruent + dźwięczna półotwarta + dźwięczna nagłosowa spółgłoska]

por.:

baśń duńska — [baźńduiska]

wiatr wieje — [v’iadr v’ieie]

myśl żeby — [myźl żeby]

w nagłosie znak bezdźwięcznej

znak spółgłoski dźwięcznej + półotwarta

| bezdźwięczny ohstrucnt + bezdźwięczna półotwarta bezdźwięczna nagłosowa spółgłoska] 106

r

por.:

kadr filmu — [katrPilmu]

bóbr płynie — [bupr puyńe]

1//

módl się — [mutl śeu]

U ⁿ

2. W regionalnie zróżnicowany sposób realizowane są te połączenia między-wy razowe, w których nagłos drugiego wyrazu rozpoczyna się samogłoską, półsamo-C.loską (glajdem) lub spółgłoską półotwartą (sonantem). W takich wypadkach wyróżnia się dwa standardy, a mianowicie udźwięczniającą wymowę krakowsko-poznańską i ubezdźwięczniającą wymowę warszawską. W wymowie krakowsko-poznaóskiej przed nagłosową samogłoską, półsamogłoską (glajdem) lub spółgłoską półotwartą (sonantem) w wygłosie poprzedzającego wyrazu mogą pojawić się tylko dźwięczne spółgłoski właściwe. Obrazuje to następujący schemat:

w wygłosie znak bezdźwięcznej	w nagłosie znak samogłoski, glajdu lub sonantu
k i akowsko-poznańskie:
|dźwięczny obstruent	nagłosowa samogłoska, glajd łub sonant]
j udźwięcznienie	..... 1
por.: sklep Adama — [sklebjdama]

sklep Jana — [skleb tana]

sklep monopolowy — [skleb^monopolovy] grób Anny — [grub a»ny] grób Łukasza — [grub uukaśa] grób rodzinny — [grubro3i»ny]

W wymowie warszawskiej natomiast przed nagłosową samogłoską, glaj-ilem lub spółgłoską półotwartą w wygłosie poprzedzającego wyrazu mogą występować tylko bezdźwięczne spółgłoski właściwe. Działa więc tutaj reguła, którą można przedstawić w formie następującego schematu:

w wygłosie znak dźwięcznej	w nagłosie znak samogłoski.
spółgłoski	glajdu lub sonantu
s/.awskic:

[bezdźwięczny obstruent nagłosowa samogłoska, glajd lub sonant] j    ubezdźwięcznienic

107

i