33166 skanuj0005 (404)

166 5. Kulturowe aspekty turystyki zrównoważonej

Ryc. 23. Relacje zachodzące między turystyką kulturową, turystyką dziedzictwa kulturowego, turystyką etniczną oraz turystyką etnograficzną Źródło: opracowanie własne.

element turystyki zrównoważonej. Podobnie zaczęto spostrzegać turystykę etniczną w Ameryce Południowej. Innym regionem, w którym zaczęto propagować turystykę na terenach wiejskich jako mieszczącą się w koncepcji turystyki zrównoważonej z wyraźnym podkreśleniem roli turystyki etnicznej jest Azja Południowo-Wschodnia [Wood 1984, Smith 1992, Hohnholz 1994, Barwiński 2005, Leepreecha 2005]. Obszerną bibliografię prac dotyczących turystyki etnicznej w tej części Azji można znaleźć w pracy S. Plante [2001], z której wynika, że szczególnie wiele badań na ten temat przeprowadzono w północnej Tajlandii oraz na wyspach Bali i Sulawesi (Celebes) w Indonezji.

Błędem byłoby jednak traktowanie turystyki etnicznej wyłącznie jako zjawiska przynoszącego satysfakcję turystom i dochody usługodawcom oraz korzyści mieszkańcom obszarów będących celem przyjazdu turystów. Obok niewątpliwych korzyści dla wszystkich uczestniczących w niej stron, turystyka etniczna może przynosić wiele niekorzystnych następstw, które mogą być szczególnie groźne, gdy dotykają ludność terenów odwiedzanych przez turystów (tab. 18).

Patrząc na to zjawisko do strony ludności terenów odwiedzanych przez turystów, wśród pozytywnych następstw turystyki etnicznej niewątpliwie na pierwsze miejsce wybija się wzrost dochodów osobistych oraz wszystko, co ogólnie można nazwać podniesieniem się poziomu życia (poprawa opieki medycznej, rozwój oświaty, rozbudowa infrastruktury technicznej itp.). Często pojawienie się turystów sprawia, iż mieszkańcy danego obszaru zaczynają dostrzegać wartości tkwiące w ich kulturze, co z kolei ma odbicie w kultywowaniu przez nich dawnych obrzędów, zwiększonej dbałości o zamieszkiwane domostwa, przypominaniu sobie zanikających tradycji rzemieślniczych itd. W polskiej literaturze przedmiotu temat ten szeroko omówiła m.in. J. Małek [2003] w pracy dotyczącej roli turystyki kulturowej w rozwoju lokalnym. Jednak pojawieniu się turystów często towarzyszą niekorzystne zmiany społeczne w odwiedzanych przez nich społecznościach. Poza wzrostem patologii społecznych, mieszkańcy terenów chętnie