33192 Img00253

257

Ogólną własnością materiałów włóknistych jest ich włoskowata struktura i w związku z tym znaczna nasiąkliwość. Przez nasycanie materiału odpowiednimi syciwami zwiększa się ich wytrzymałość mechaniczną, elektryczną i cieplną oraz przewodność cieplną, zmniejszając jednocześnie nasiąkliwość wilgocią. Pochodzenie materiału decyduje o dopuszczalnej temperaturze roboczej. Organiczne materiały włókniste ulegają starzeniu cieplnemu, które pogarsza przede wszystkim własności mechaniczne włókien. Coraz częściej stosowane są nieorganiczne materiały włókniste ze względu na ich odporność na starzenie cieplne.

Materiały włókniste organiczne

4.100.    Materiały włókniste organiczne dzielą się na:

-    materiały naturalne z włókien roślinnych (drewno, bawełna, len, konopie, juta),

-    materiały naturalne pochodzenia zwierzęcego (jedwab naturalny, wełna),

-    materiały sztuczne z włókien roślinnych poddanych przeróbce chemicznej zmieniającej jej skład i strukturę (kotopa, jedwab octanowy, jedwab wiskozowy, fibra),

-    materiały syntetyczne otrzymywane z żywic syntetycznych (stylon, nylon, kapron). Podstawowym składnikiem materiałów włóknistych organicznych naturalnych

jest błonnik, zwany też celulozą (C₆H₁₀O₅)_n — związek wielkocząsteczkowy o budowie łańcuchowej.

4.101.    Do najważniejszych włókien naturalnych używanych w elektrotechnice należy bawełna, jedwab naturalny, len, konopie i juta.

Bawełna jest podstawowym surowcem włókienniczym. Włókno bawełny odznacza się wysoką wytrzymałością i stosunkowo niską ceną. Najpoważniejszą wadą bawełny jako materiału elektroizolacyjnego jest jej higroskopijność, prowadząca do pogorszenia własności elektroizolacyjnych. Dla poprawienia tych własności stosuje się tzw. acetylowanic bawełny (działanie w podwyższonej temperaturze chlorkiem kwasu octowego, w wyniku czego błonnik we włóknie przechodzi częściowo w octan celulozy). Bawełna acetylowana, znana pod nazwą „kotopy”, jest mniej nasiąkliwa, ale jednocześnie znacznie mniej wytrzymała mechanicznie.

Jedwab naturalny ma dobre własności elektroizolacyjne i znacznie większą od bawełny wytrzymałość mechaniczną.

Len, konopie i juta — materiały włókniste pochodzenia roślinnego znajdują jedynie ograniczone zastosowanie w elektrotechnice bądź ze względu na cenę (len, konopie), bądź też ze względu na słabe własności elektroizolacyjne (juta).

4.102.    Obok kotopy do włókien sztucznych stosowanych w elektrotechnice jako materiały izolacyjne należą:

-    jedwab wiskozowy, otrzymywany z celulozy w drodze procesów chemicznych. Wadą jego włókien jest duża higroskopijność i mała oporność termiczna, zaletą - stosunkowo niska cena;