35483 Obraz5 (10)

pokoju. Nauczyciel musi myśleć o uczniu, który go prowokuje, jako o swoim najlepszym przyjacielu w klasie.

On prawdopodobnie mówi także w imieniu innych, którzy myślą podobnie, ale tego nie wyrazili. Nasłuchiwanie subtelnych, słownych i bezsłownych sygnałów wysyłanych przez uczniów buntujących się przeciwko nauczaniu sprzyja większej otwartości, zwiększa wydajność i wzbogaca nauczanie; zmniejsza także liczbę potajemnych „sesji parkingowych”, niezależnie od form, jakie przybierają.

Nauczyciel musi chcieć pomóc uczniom w rozwiązywaniu ich problemów i znaleźć na to czas. Powinien zachęcać uczniów do mówienia. Dzięki aktywnemu słuchaniu stosunek pomiędzy uczniem a nauczycielem opiera się na wzajemnym zrozumieniu, szacunku i trosce. Kiedy nauczyciele mówią że ich uczniowie nigdy ich nie słuchają świadczy to jedynie o tym, że sami nie słuchają skutecznie swych uczniów.

W trakcie wypowiedzi zwrotnych uczniowie, którzy są słuchani przez swych nauczycieli, zyskują większe poczucie własnej wartości i znaczenia. Satysfakcja, że zostało się zrozumianym, połączona ze wzrostem szacunku dla siebie, skłania ucznia do większej serdeczności wobec słuchającego nauczyciela. Nauczyciel odczuwa podobne ciepło i bliskość, ponieważ słuchanie z empatią pozwala lepiej zrozumieć uczniów i jakby znaleźć się na pewien czas w ich skórze.

Słuchanie empatyczne, zrobienie wraz z uczniem kilku kroków na jego życiowej drodze - jest aktem troski, szacunku i miłości.

7. Kompetencje komunikacyjne

Termin kompetencja komunikacyjna został wprowadzony do terminologii psycholingwistycznej w 1970 r. przez Cambella i Wałęsa w znaczeniu szerszym i przeciwstawnym do znaczenia terminu kompetencja językowa, wprowadzonego przez Chom-sky’ego.

Termin kompetencja używany jest zwykle jako określenie pewnych indywidualnych umiejętności i zdolności człowieka. Kompetencja językowa określa umiejętność stosowania abstrakcyjnych reguł językowych, natomiast kompetencja komunikacyjną określa umiejętność porozumiewania się za pomocą iezvka. Kompetencja językowa jest to umiejętność tworzenia zdań o strukturach uznanych i dopuszczalnych na gruncie jakiegoś języka. Kom-petencja owa pojawia się tak wcześnie w rozwoju ontogenetycz-nym człowieka i funkcjonuje z taką mocą, iż musimy przyjąć, że jest ona biologicznie przypisana cechą gatunkowa człowieka. Analizując mowę, mamy do czynienia z~^wykonamem języko-wym”, wynikającym ze starcia kompetencji z pamięcią, uwagą, czasem, zainteresowaniem, stanem emocjonalnym itd.

Kompetencja, czyli zbiór formalnych zasad konstrukcji zdą-niowych- jest, całością o dość złożonej strukturze. Pokazuje ona^ jak z podstawowych szeregów wyjściowych słów można budować zdania o różnych cechach, wyczerpujących całe bogactwo spotykanych konstrukcji. Duży wpływ na rozwój kompetencji komunikacyjneTma społeczność językowa. Jest to grupa ludzi żyjących wspólnie na pewnym terenie, utrzymująca ścisłe stosunki, a więc także komunikujących się wzajemnie za pomocą różnych form językowych. Tak wytworzona wspólnota komunikacyjna daje się wyodrębnić na podstawie słabości kontaktów czy powiązań komunikacyjnych ze wspólnotami sąsiednimi.

W obrębie społeczności językowych występować może wiele różnych języków oraz wiele ich odmian. Taki zbiór wszystkich

263