Edukacja alternatywna 161
Z podmiotowym standardem waluacji wiąże się powstająca doktryna edukacji krytyczno-kreatywnej, pobudzająca do innowacji, twórczości, zmian otaczającego świata.
Warunkiem poprzedzającym wprowadzenie do praktyki edukacyjnej założeń kształcenia wyzwalającego jest ich poznanie przez uczestników procesu dydaktycznego, wybiórczo-ćwiczeb-ne stosowanie określonych elementów oraz pełna aprobata założeń z ich strony. Zarówno nauczyciele, uczniowie i ich rodzice muszą być przekonani, że wprowadzane zmiany są lepsze od tego, co tradycyjne. Zmiany są tylko wtedy pozytywnie oceniane, jeśli uczestnicy procesu kształcenia ich chcą, wierzą w nie i oczekują, a nie wtedy, gdy się ich do nich zmusza. Dopiero wówczas, gdy ten warunek poprzedzający zmiany zostanie spełniony, można przystąpić do ich wprowadzania.
Warunkiem wstępnym zaistnienia kształcenia wyzwalającego jest stwarzanie przez nauczyciela takiego klimatu w toku procesu dydaktyczno-wychowawczego, w którym zostaną uprawomocnione prawa uczniów do samookreślenia się w płaszczyźnie wolności „od" i „do".
PRAWA DO SAMOOKRESLENIA SIĘ
wolność od:
przedmiotowego traktowania lęku manipulowania
przymusu
kar
tyranizacji
stosunków panowania jednostronności schematyzmu indoktrynacji wolność do: inności
zadawania pytań i uzyskiwania
odpowiedzi
dialogu
współdziałania
wyboru ofert
inicjatywy
własnych poszukiwań
krytyki
oceniania
negocjacji