38629 str294

Rys. 238. Wiatrowe prądy powierzchniowe (wg Stiepanowa, 1987); P - konwergencja podzwrotnikowa. ANT - konwergencja antarktyczna. ARKT - konwergencja arktyczna. I - cyrkulacja Oceanu Indyjskiego. II cyrkulacja północnej części Oceanu Spokojnego. III cyrkulacja południowej części Oceanu Spokojnego. IV cyrkulacja północnej części Oceanu Atlantyckiego. V cyrkulacja południowej części Oceanu Atlantyckiego

□

$

Cl

C

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

9.1. Cyrkulacja powierzchniowa

Cyrkulacja powierzchniowa obejmuje ruchy wody w powierzchniowej warstwie oceanu (do głębokości 200-500 m). Wzbudzają ją przeważające wiatry, tj. pasaty i wiatry zachodnie, a w Oceanie Indyjskim dodatkowo wiatry monsunowe. Pasaty, wiejące z północnego wschodu na półkuli północnej i południowego wschodu na półkuli południowej, wprawiając w ruch masy wodne między zwrotnikami, wzbudzają prądy przyrównikowe występujące we wszystkich oceanach. Prądy te płyną równolegle do równika ze wschodu na zachód. Wiatry zachodnie, wiejące z północnego zachodu na półkuli północnej i południowego zachodu na półkuli południowej, wzbudzają w oceanie ruch wody w średnich szerokościach geograficznych w kierunku wschodnim. Na cyrkulację wód oceanu wzbudzoną wiatrami wywiera wpływ „odchylająca” siła Coriolisa, ukształtowanie wybrzeży kontynentów, a także termiczna struktura oceanu i rozkład zasolenia jego wód.

O

rr.

a>

r-o

co

co

co

co

W oceanie pod wpływem cyrkulacji atmosferycznej powstają prądy dryfowe, które wprawiają wody w ruch w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu mas powietrza. Cechą charakterystyczną cyrkulacji wód w oceanie jest to, iż stanowi ona system następujących po sobie strefowo układów obiegu wód o przeciwnych kierunkach krążenia. Są to układy antycyklonalnc, w których dominują zstępujące ruchy wód, i układy cyklonalne, wywołujące ruchy wstępujące. Układy obiegu wód układają się mniej więcej symetrycznie

294

o

©

©

&

(J