38766 Podstawy chemii, ćwiczenia laboratoryjne5

Żywice epoksydowe służą do produkcji lakierów, klejów, do wyrobu laminatów jak też do zalewania i uszczelniania sprzętu elektrotechnicznego.

Tworzywa sztuczne otrzymywane przez modyfikację chemiczną ze związków wielkocząsteczkowych pochodzenia naturalnego

W rezultacie modyfikacji substancji pochodzenia naturalnego otrzymuje się tworzywa o lepszych właściwościach technicznych.

1.    Tworzywa oparte na celulozie. Celuloza (CfTIuAO,,, stanowiąca podstawowy składnik komórek roślinnych, ma trzy grupy funkcyjne hydroksylowe (OH) -zdolne do reakcji chemicznej. Występującą w naturze, rodzimą celulozę oddziela się od innych składników komórki roślinnej, a następnie poddaje przeróbce chemicznej, wykorzystując reaktywne grupy hydroksylowe. W zależności od sposobu przeróbki uzyskuje się tworzywa o różnych właściwościach:

—    przez, działanie ługiem sodowym i disiarczkiem węgla na celulozę otrzymuje się tzw. wiskozę, z której wytwarza się jedwab sztuczny i celofan,

-    przez estryfikację celulozy kwasem azotowym lub octowym otrzymuje się nitrocelulozę i acetylocelulozę, a przez eteryfikację grup hydroksylowych alkoholem etylowym lub fenolem otrzymuje się etylocelulozę i benzylocelulozę; tworzywa te są używane do wyrobu błon fotograficznych, włókna, farb i lakierów, izolacji elektrycznych oraz innych wyrobów.

2.    Tworzywa oparte na kauczuku naturalnym. Przez wulkanizację kauczuku naturalnego siarką otrzymuje się różne gatunki gumy i ebonit, a przez chlorowanie gazowym chlorem - chlorokauczuk.

Tworzywa oparte na kauczuku naturalnym są stosowane w przemyśle motoryzacyjnym (różne gatunki gumy), w przemyśle farb i lakierów (jako składnik błonotwórczy), w przemyśle chemicznym (wykładziny i wyroby chemoodporne), w przemyśle tekstylnym (tkanina gumowana i obuwie).

3.    Tworzywa oparte na kazeinie. Otrzymuje się je przez traktowanie formaldehydem odpowiednio uzdatnionego białka zwierzęcego, otrzymanego z mleka. Tworzywa te są stosowane do wyrobu galalitu, włókien kazeinowych (lanital) i tłoczyw.

4.    Substancje powłokotwórcze, otrzymywane przez modyfikację chemiczną olejów roślinnych (olej lniany, tungowy, talowy i rycynowy) i żywic naturalnych (kalafonia, kopal Manila, ilp.). Substancje powłokotwórcze, otrzymywane prze/ modyfikację chemiczną olejów roślinnych, nazywają się pokostami. Pokosty na niesione cienką warstwą na przedmioty użytkowe mają właściwość „wysychania ' (polimeryzacji w wyniku łączenia się tlenu z powietrza) i tworzą podczas lego procesu twarde, nieprzepuszczalne powłoki ochronne.

Przez przetworzenie olejów roślinnych z dodatkiem odpowiednich żywic naturalnych otrzymuje się substancje błonotwórcze, stanowiące podstawowy składnik lakierów, farb i emalii.

8.2. Podział tworzyw ze względu na właściwości I. Termoplasty

Tworzywa termoplastyczne są zwykle agregatami długich cząsteczek polimc rów, które w podwyższonej temperaturze miękną i w tym stanie dają się formo wać, po ochłodzeniu ponownie stają się twarde i sztywne. Proces ten można po wtarzać kilkakrotnie pod warunkiem, że na skutek ogrzewania nie wyparują pla styfikatory, nic wzrośnie zbytnio stopień polimeryzacji lub nie nastąpi rozkład tworzywa (depolimeryzacja). Zmiany stanu skupienia są natury fizycznej. Zwiążą ne są one ze zmianą sił międzycząsteczkowych pomiędzy poszczególnymi łańcu chami polimeru. Po przekroczeniu pewnej temperatury, charakterystycznej dla danego tworzywa, następuje nieodwracalny rozkład chemiczny. Do tworzyw ter moplastycznych zalicza się przede wszystkim tworzywa, które powstają wskutek polimeryzacji, np. polietylen, polistyren, polichlorek winylu, poliamidy i poliestry.

Tworzywo jako przedmiot użytkowy nie tworzywa.

2. Duroplasty

Duroplasty dzielą się na tworzywa termoutwardzalne i chemoutwardzalne.

Tworzywa termoutwardzalne są również agregatami długich łańcuchów po limem. Zawierają one w swoim składzie grupy reaktywne, zdolne do dalszej reak cji chemicznej. Po ogrzaniu tworzywa podczas formowania wyrobu grupy te re agują ze sobą, wiążąc poszczególne cząsteczki w trójwymiarową siatkę. Powstałe tworzywo nie może już być powtórnie formowane, gdyż zaszedł w nim nie