38856 P1520805

której dochodzi do śmierci z przegrzania jest u wszystkich zwierząt zbliżona (43-45°C). Ma to związek z temperaturą denaturacji białek. W obu przypadkach głównymi przyczynami śmierci są zaburzenia w krążeniu krwi (zmienia się rytm pracy serca, maleje objętość wyrzutowa, rośnie opór naczyniowy i lepkość krwi itd.) oraz w czynności centralnego układu nerwowego (na skutek niedotlenienia tkanki nerwowej). Poważnym niebezpieczeństwem dla organizmu w stanie hipertermii jest także możliwość wystąpienia zaburzeń w gospodarce wodno-elektrolitowej.

Należy pamiętać, że noworodki z reguły są bardziej wrażliwe na chłód, bowiem dolna temperatura krytyczna jest u nich wyższa, a strefa neutralności termicznej jest węższa niż u osobników dorosłych tego samego gatunku. Niemniej noworodki dobrze znoszą dłuższą i głębszą hipotermię, co można traktować jako przejaw adaptacji neonatalnej.

11.9. Gorączka

Gorączka jest stanem podwyższonej temperatury wewnętrznej organizmu, wynikającym z przestawienia podwzgórzowego „wzorca” temperatury na wyższy poziom, przy wydolnych mechanizmach ter-moregulacyjnych. Jest jedną z reakcji obronnych organizmu, np. w infekcjach bakteryjnych i wirusowych. Czynnikiem wyzwalającym proces przestawienia temperatury wzorca są pirogeny. Wyróżniamy pirogeny egzogenne (bakteryjne, wirusowe), które oddziałując na leukocyty oraz osiadłe komórki układu Iimfoidalnego, stymulują powstawanie pirogenów endogennych (np. interleukiny 1 i 6, kachektyny). Pirogeny te wpływają głównie na przednią część podwzgórza. Efektem ich działania jest wzrost syntezy prostaglandyn (PGEj i E₂). Przypuszcza się, że ośrodkowe działanie PG powoduje zmianę środowiska jonowego, zwłaszcza stosunku Ca do Na, na korzyść sodu. Jest to bezpośrednia przyczyna przestawienia wzorca temperatury w podwzgórzu na wyższy poziom. W efekcie dochodzi do pobudzenia mechanizmów zwiększają-. cych produkcję ciepła, z jednoczesnym hamowaniem procesów jego utraty. P* Należy jednak zaznaczyć, że organizm ma możliwość obrony przed nadmiernym podwyższaniem temperatury wzorca, przez produkcję naturalnych czynników tzw. kriogenów (np. wazopresyny). Jest to fizjologiczny mechanizm chroniący organizm przed nadmiernym wzrostem temperatury.

268