39579 img335

Cztery sceny pasterskie

(wysokości około 15 cali, szerokości — 13. Dwie z nich — w owalu)⁶⁹

. ,jC

Człek*ze mnie sprawiedliwy, poczciwy, żaden wróg chwalenia. Otóż obrazy, o kto') ^ będzie zaraz mowa, składają się na pełen wdzięku poemacik^{1 2} (innymi słowy, raz jeden w życiu ulrafil w sedno) Pewien pasterz wypuścił w świat gołębia z zanym u szyi listem; list odebrała pasterka i odczytała przyjaciółce: było to zaproś _ nie na schadzkę. W rezultacie tej korespondencji młodzi spotkali się w umówiony miejscu jil. 8j.

1)    Widzimy z lewej strony (z punktu widzenia patrzącego) pasterza siedzącego ^,1c=

przydrożnym kamieniu i trzymającego gołębia, któremu zawiesza na szyi list; za P'^|in — pasterska laska i pies, u nóg — kosz pełen kwiatów, zapewne przeznaczony^ dla pasterki. Jeszcze bardziej na lewo skały, na prawo łąka, strumyk, owce. Wszy⁵^^-ko razem/prosie i sensowne, me dopisał tylko kolor]    MiZurUuoiu

2)    Z lewej nadlatuje gołąb, ptak Merkurego; widać, że leci szybko. Pasterka (stójki' ca przy drzewie, ręką oparta o pień) dostrzegła go spoza drzew i śledzi jego 10* z najwyższym napięciem; ten nastrój i gest oddane zostafy[prosto, naturalnie, int<3' resująco, wytworniej A jakże zabawny jest piesek, jego reakcja na widok gołębia! wspiął się na tylne łapy, uniósł głowę, ujada radośnie, macha ogonem; znać, żd korespondencja trwa już dłuższy czas. Na prawo, za pasterką — leżąca na ziem¹ kądziel, kosz z kwiatami, kapelusik, chustka; u nóg dziewczęcia — baranek. W sumie

^kompozycja jeszcze prostsza, jeszcze zgrabniejsza od poprzedniej (nie dopisał tylko kolor); bo też temat jest tak jasny, że nawet Boucher nie zdołał go zagmatwać niepotrzebnymi szczegółami.

3) Po prawej — para dziewcząt: czytająca list na pierwszym planie i — nieco głębiej — przyjaciółka. Pierwsza odwrócona jest do nas plecami, a szkoda, gdyż tracimy przez to całą uczuciową grę twarzy; raczej przyjaciółkę należało ustawić w ten sposób. Czytanie odbywa się w ustronnym miejscu, u stóp budynku z kamienia polnego, spod którego wypływa słaimyk, nad którym rysuje się płaskorzeźba z amorkiem.

Z lewej strony — kozły, kozy i owce. Ten obraz mniej nas interesuje niż poprzedni, i to z winy autora, który tu właśnie powinien był umieścić scenę schadzki: przy źródle Amora. Kolor — nadal fałszywy.

4) Schadzka: w centrum, nieco na prawo (z punktu widzenia odbiorcy) siedząca na ziemi pasterka mająca przy sobie baranka, na kolanach jagnię; pasterz ściska lekko

jej rękę i namiętnie się w mą wpatruje. Powyżej pasterza - uwiązany pies. W rządku. Z lewej kosz z kwiatami, z prawej kikut drzewa. I to w porządku. Vv c wiejski przysiółek, szałas, fragment domu. I tu właśnie należało umieścić czyi listu, schadzkę zaś — przy źródle Amora. Całość jednak pomyślana jest suhie delikatnie, inteligentnie, sensownie; otrzymaliśmy poczwórną ekloyę a la Fonten osobiście wolę wprawdzie styl Teokryta czy Dafnisa i Chloe, bardziej prymityw naiwny³. Pasterze z mojej wersji zachowaliby się tak samo jak Boucherowscy końca jednak tego nie przeczuwając, tamci — wiedzą to z góry. Tego zas nie lu chyba że sprawa postawiona jest już całkiem wyraźnie.

Inna Scena pasterska

Tu widzimy pasterkę z wiankiem w jednej, a koszem pełnym kwiecia w drugiej rę obok siedzi na ziemi pasterz z psem. Cóż mi to wszystko mówi? Nic. Z tylu, całki na lewo — grupa drzew, spomiędzy których tryska — jakim sposobem? — żre podobne tu do okrągłej dziury. Domyślamy się, że drzewa kryją jakieś skaty, właśnie — niepotrzebnie. Zbyt tatwo dałem się rozbroić: gdyby nie opisany pr; chwilą cykl, zawołałbym na widok tej slabizny: „Precz z Salonu!". Uprzedzam jedi — nie daruję następnej!

inna Scena pasterska

(obraz wysokości okoio 2 stóp i 6 cali, szerokości 2 stóp)

Czyż nigdy nie wyjdziemy z tego przeklętego pasterstwa? Tym razem list na s gołębia zawiesza dziewczyna, ukazana profilem, siedząca, z ptakiem na kolana* Ten ostatni chyba nietęgo się czuje,, sądząc po obwisłym skrzydle. Gołąb, ręce f sterki oraz jej biust giną wręcz pod stosem róż; wygląda to zupełnie tak, jakby jal złośliwy kolega Bouchera umyślnie zepsuł jego kompozycję pokrywając ją bezse sownie kwiatami; trzeba doprawdy być wrogiem siebie, by wyrządzić sobie ta krzywdę!

Ponadto katalog wymienia Krajobraz z młynem. Szukałem go, ale bez rezultatu; r sądzę, bym wiele przez to stracił.

1

Zespói len zdobi/ wraz z pejzażami Vemela buduar Marie-Therese Geoffrin (por. przyp. 67). Pierwszy z obrazów znajduje się dziś w Metropolitan Museum of Ari w Nowym Jorku, pozoslaie znane są tylko z rycin.

2

60. Snucie narracji na podstawie przedstawione) sceny (lub kilku scen) było ulubionym zabiegiem Diderota _vv Salonacli.

3

Porównanie Bouchera i Teokrytem rozwijał Diderot także późnie), w swoim ostatnim większym dziele estety nym Pensees detachees sur la peinture.