się w środowisku naukowym, ale pełnić by tu musiała funkcję wyłącznie stylizacyjną.
Dyskus'ja Artura ze Stomilem w pierwszym akoie "Tanga" Mrożka służy wprowadzeniu nurtu myślowego, który jest podłożem wymodelowanej przez dramaturga sytuacji scenicznej.
STOMIL: Każdy ma prawo wyboru, z kim i w oo. Starsze osoby także.
ARTUR: To nie jest prawo. To jest moralny przymus do niemoral-
nośoi.
STOMIL: Doprawdy dziwię się tobie, masz jakieś zmurszałe poglądy.
Kiedy byliśmy w twoim wieku, każdy konformizm uważaliśmy za haiibę. Bunt! Tylko bunt miał dla nas wartość!
ARTUR: Jaką?
STOMIL: Dynamiczną, ożyli zawsze pozytywną, ohoćby negatywnie.
Czy myślisz, że byliśmy wyłącznie ślepymi anarchistami? Byliśmy także marszem ku przyszłośoi, ruchem, procesem dziejowym. Bunt to postęp w fazie potenojalneJ. Nie jesteśmy bez zasług wobec historii. Bunt to opoka, na której postęp buduje kościół swój. Im większy obszar buntu, tym rozleglejsza jest ta budowla. I, możesz mi wierzyć, myśmy przygotowali spory kawałek gruntu.
ARTUR: Wobec tego... po co te nieporozumienia? Jeżeli ojciec
jest także za konstrukoją? Czy nie lepiej razem?
STOMIL: Nic podobnego. Wyjaśnijmy to lepiej od razu. Ja tylko
obiektywnie przedstawiłem naszą rolę w historii, niezależnie od naszych zamiarów. My zawsze szliśmy tylko własną drogą. Ale poprzez negaoję wszystkiego, oo było, torujemy drogę przyszłośoi.
ARTUR: Jakiej?
STOMIL: To już nie do mnie należy. Moja rzecz - wychodzić poza formę.
ARTUR: A więo jednak zostajemy wrogami.
Przedmiot dyskusji jest jakby Gombrowiozowski: co określa człowieka - zgoda na formę czy bunt przeoiw niej. Stomil jest "zawodowym" buntownikiem, starającym się uniknąć popadnięoia w formę przez ustawiczne eksperymentowanie, Artur marzy o jakimkolwiek trwałym punkcie oparcia. Punktem wyjśoia ioh dyskusji jest własne doświadczenie życiowe, które ojcu a nie synowi - z oczywistych powodów - dostarcza więcej argumentów. Ale kontrowersja między bohaterami sztuki dotyczy nie tylko ioh samych: wyraża się w niej ideowy zamysł "Tanga". Rodzina, którą oglądamy na scenie, jest w intenoji Mrożka społecznością modelową, na której można obserwować wszelkie procesy dające się sprowadzić do opozycji: stare - nowe. Może to być zarówno bunt dzieoi prze-