39602 PA275006

ANALIZA STATYSTYCZNA DANYCH

POLECEŃ. W tym celu po wybraniu wszystkich istotnych statystyk \_v ^Li-''---- —-    — ■ ■ '' °%

OPCJE klikamy przycisk DALEJ, a w oknie analizy wariancji zamiast pr^ . s OK klikamy przycisk WKLEJ. Automatycznie otworzy się okno EDYTrv POLECEŃ, które będzie zawierać w sobie kilka niezrozumiałych dla tviększ -śmiertelników linijek poleceń. Kod analiz zapisany w nowym oknie będzie ny jak na rys. 10.9. Różnić się będzie wpisanymi dwoma linijkami, które nam na przetestowania efektów prostych (por. rys. 10.9, pogrubiony tekst).

Edycja syn tara

Rys. 10.9. Dwucaynnikowa analiza wariancji w edytorze poleceń SPSS. Pogrubione zostoly dopisane komendy pozwalające na wykonanie testów efektów prostych w dwuczynnikowej onof-zie wariancji.

Uzupełniając zapis dwuczynnikowej analizy wariancji w edytorze poleceń o pogrubiony kod otrzymamy w raporcie istotności porównań parami dla interakcji ZDROWIA i FINANSÓW. Zwróćmy uwagę, że dodane przez nas komendysa rozszerzeniem komendy dla porównań parami zmiennej FINANSE. Przyglądając się porównaniom średnich w ramach czynnika FINANSE, najpierw otrzymujemy tabelę OSZACOWANIA ze średnimi na poszczególnych poziomach czynnika, wraz z błędem standardowym oraz przedziałem ufności dla tych średnich (por. tabela na rys. 10.10).

Oszacowania

Zmienna zależna: poczucie szczęścia

stan finansów	Średnia	Błąd standardowy	95% przedział ufności
			Dolna granica	Górna granica
niskie	2,500	.280	1,938	3,062
średnie	4,800	.280	4,238	5,362
wysokie	6,400	,280	5.838	6.962

Rys. 10.10. Średnie poczucie szczęścia ze względu na status finansowy.

10 • DWUCZYNNIKOWA ANALIZA WARIANCJI W SCHEMACIE...

W tabeli na rys. 10.10, widać, że najwyższe średnie poczucie szczęścia jest wgrupie osób mających najwyższy status finansowy (M = 6,4), a najniższe wśród osób mających najniższy status finansowy (M = 2,5). Czy średnie te są istotnie różne od siebie, możemy wyczytać w kolejnej tabeli prezentującej PORÓWNANIA PARAMI (por. ryś. 10.1 1).

Pot ównania patami

Znwnna zależna: poczucie szczęścia

(Ostań finansów	(J) stan finansów	Różnica średnich (Ki)	Błąd standardowy	istotność^4	95% przedział utnoici dia różnicy
					Dotna granica 1	Oómagrantta
niskie	średnie	-2,300*	.396	.000	-3,279	-1.321
	wysokie	-3,900*	.396	.000	•4.879	-2,921
średnie	niskie	2,300*	.396	.000	1,321	3.279
	wysokie	-1,600*	,396	.001	-2.579	-.821
wysokie	niskie	3,900*	.396	.000	2.921	4.879
	średnie	1,800*	.396	.001	.621	2.578

W oparciu o estymowane średnie brzegowe.

* Różnica średnich jest istotna na poziomie ,05 a. Poprawka dla porównań wielokrotnych - Bonferroniego.

Rys. 10.11. PORÓWNANIE PARAMI średnich w zmiennej FINANSE.

Odczytywanie tej tabeli jest identyczne jak tabeli testów post hoc prezentowanych w jednoczynnikowej analizie wariancji. W pierwszym rzędzie tabeli na rys. 10.11 widzimy, że różnica średnich pomiędzy grupą osób o niskim statusie a grupą osób o statusie średnim wynosi — 2,3 i jest ona istotna statystycznie na poziomie p < 0,001.

Analogicznie jak w przypadku opisanym powyżej, interpretujemy wyniki różnic obu pozostałych porównań grup o finansach średnich vs. wysokie i wysokie vs. niskie. Jak łatwo zauważyć, tabela na rys. 10.12 zawiera porównania każdej średniej z każdą, stąd liczba sześciu porównań. W rzeczywistości tylko trzy porównania niosą dla nas nowe informacje. W Edytorze poleceń zaprojektowaliśmy także porównania;

-    średniego poczucia szczęścia z uwagi na stan finansowy osobno dla osób cieszących się dobrym i złym zdrowiem oraz

-    średniego poczucia szczęścia z uwagi na stan zdrowia osobno dla osób będących na różnym poziomie finansowym.

Oszacowania

imienna zależna poczucie szczęścia

stan zdrowia	stan finansów	Średnia	Błąd standardowy	95% przedział ufności
				Dolna granica	Górna granica
złe	niskie	2,900	.396	2,106	3.694
	średnie	3,700	.396	2,906	4.494
	wysokie	4.200	.396	3,406	4,994
dobre	niskie	2,100	,396	1,306	2,894
	średnie	5,900	.396	5.106	6,694
	wysokie	8.600	,396	7,806	9,394

Rys. 10.12. Średnie poczucie szczęścia w grupach wyróżnionych ze względu na stan finansów, no dwóch poziomach czynnika ZDROWIE.