39831 skanuj0019

Dla antycznego i średniowiecznego myślenia na zasadzie analogii wnioskowanie o jakiejś kia* sie bytów na zasadzie podobieństwa do innej nie stanowiło problemu.

Zamiast państwa, którego nie było. występowa! król ze swoimi dwoma ciałami -śmiertelnym ludzkim i nieśmiertelnym politycznym. W ten sposób otrzymywano wyobrażenie

0    me/akr/ncj od osoby ciągłości powstającej władzy państwowej. Nie chodzi tu bynajmniej jedynie o przenośnie, ponieważ takie idee prowadzą do politycznie wcale skutecznego organicznego obrazu państwa, do hierarchicznego funkcjonah/mu różnych organów, do naturatneffo

1    racjonalnego, niepodlegającego ludzkiej wob i przede wszystkim decyzjom większości, ładu politycznego. Podobne koncepcje przetrwały, jak wiadomo, aż po organiczne wyobrażenia państwa w wydaniu katolickiej nauki społecznej, z jej lądem społecznym opartym na stanach określonych zawodem, oraz w europejskich odmianach faszyzmu XX w., zamierzających budować państwo z korporacji. Nieprzypadkowo niemiecki dowcip ludowy' w Trzeciej R/cszy również do nich sięgał: „FOhrcr musi być pilnie operowany; niższe organy wyrosły mu ponad głowę".

Wzmocniona świadomość ciała w sztukach plastycznych w połączeniu z ożywieniem antycznej mitologii wytworzyła na dodatek, głównie na książęcych dworach i w pałacach początków epoki nowożytnej, całkowicie nowe możliwości cielesnego przedstawienia władzy, które było czymś więcej niż przedstawieniem - samo było władzą. Wspaniale schody pałacowe niemieckiego Baroku me były architektonicznym hobby, lecz stanowiły narzędzie cielesnej inscenizacji władzy, gdy książę ceremonialnie schodził po schodach, jak dzisiaj czyni to gwiazda filmowa. Gdzie indziej, jak choćby we Francji, władca nie schod/il po schodach.

A jednak nigdzie chyba wspólnota nie była w swojej autoprezentacji tak bardzo skupiona na ciele, jak Francja XVII i XVIII stulecia. Retoryka, rytuał i nim polityki wywodziły się od ciał. Stąd polityczny dyskurs przepełniały przenośnie odwołujące się do ciała. Cechy i urzędnicy mówili o swoim corps. teoretycy o corps poliiique, polityczni propagandyści o królu jako o głowic, poddani o poddanych jako o członkach wspólnoty. Polityczne rytuały odnosiły się do ciała. Podczas koronacji centralnym punktem było ciało króla pomazywanc i oblekane w nowe szaty. W końcu następował rytuał, podczas którego monarcha uzdrawiał trędowatych, dotykając ich ciał. Królewskie życic piywatnc i rodzinne miało w swojej najbardziej podstawowej cielesności wymiar polityczny. Wystarczy choćby wspomnieć słynne ktte - publiczne ubieranie króla i jego publiczne zasiadanie na sedesie. Dyplomaci mieli w zwyczaju relacjonować swoim mocodawcom, kiedy król spal z królową, a papież gratulował za pośrednictwem swojego nuncjusza, gdy następca tronu skonsumował małżeństwo⁴¹.

Króla przedstawiano jako antycznego herosa na podobieństwo Herkulesa czy fcrscus/a. Musiał być męski, męska moc była jednym ze znamion jego rob. stąd bardzo możliwe. że zwyczajowa nieformalna poligamia z udziałem licznych metres nie była czysto prywatną przyjemnością, lecz jednocześnie symboliczną aktywnością polityczną, kojarząc władzę z seksualną potencją. Na męskość składa się również rola wojownika. Czyżby dlatego właśnie mundur wynaleziony dopiero za czasów Fryderyka Wilhelma I pruskiego stal się aż do czasów obecnych szeroko rozpowszechnionym wśród monarchów strojem urzędowym? Monarchinic

⁴¹ Archivio Scgrcio Yaticano. Fundo Borghcsc II 422, 387: 1620 grudzień 29.

64