PROGNOZA ŚREDNlOKWAORATOWA SYGNAŁÓW « Liniowa PQ3TAWlENlg PnOBLEMU PBnn..mv
PROGNOZA ŚREDNlOKWAORATOWA SYGNAŁÓW « Liniowa PQ3TAWlENlg PnOBLEMU PBnn..mv
RYS 2.7
(2.59)
/=!
gdzie / oznacza operator tożsamościowy, zaś P(S* ©.!>) — P(S l) - operator projekcji ortogonalnej na ortogonalne uzupełnienie pod przestrzeń i S względem przestrzeni S*
Z twierdzenia o najlepszej aproksymacji wynika, te optymalny estymatoryn(t) stanowi rezultat projekcji ortogonalnej elementu >’(0 na podprz.estrzeń 5". Jako element tej podprzestrzeni wyraża się on jako kombinacja liniowa elementów bazy zgodnie z (2.45)
%(t) = P{S])y{t) = a\y(t - I) 4-... 4- any(t - n) (2.56)
Zatem rozwiązanie problemu prognozy optymalnej w przestrzeni zmiennych losowych - tj. znalezienie elementu yjt) - sprowadza się do wyznaczenia reprezentacji
*,.....a„ (2-57)
elementu y(t) w podprzestrzeni S". Innymi słowy, naszym zadaniem jest wyznaczenie współczynników (2.57). minimalizujących l|e„(/)||. W tym celu skorzystajmy ponownie z twierdzenia o najlepszej aproksymacji (2.52)-(2.53), z którego wynika źe warunkiem opfymalności estymatora yn(r) jest ortogonalność wektora błędu r,„(t) względem podprzestrzeni Snr Przypomnijmy, że z. warunku 6„(/).L57 wynika, iż element e„{t) jest ortogonalny względem dowolnego ele iiientu podprzestrzeni ó? Ponieważ dowolny element tej podprzestrzeni wyraża się jako kombinac ja liniowa elementów bazy (patrz (2.45) dla / = I i k = n), zatem warunkiem wystarczającym ortogonalności wektora błędu względem przestrzeni obserwacji jest wymaganie jego ortogonalności względem elementów bazy y(t - I),... ,y(t - n) tej podprzestrzeni Z warunków
(2-58)
wynika bowiem
n
na mocy addytywności i jednorodności iloczynu skalarnego. Stąd wniosek >,* warunki oprymnlności (średniokwadratowej)estymatora j?n(r) to-
WO.y(i^))tł=o , * = 1.....„
Zauważmy, żc warunki (2.60) wystarczają do wyznaczenia reprezentacji ele memu y(f)^w podprzestrzeni 57 W istocie, biorąc poci uwagę (2.17). mamy dla
(MO.y(' - k))v = (y(0 1 4 y(t I )a, J- . + y(r - n)an,y(t - k))n =
= M0.y{' - *))U + (y(f -1),y(r - *))T/fl| i-+ -- . + (y(r-n),y(i-fc))tłał|.-=0
co jest tożsame z układem równań (2.24). wynikającym z algebraicznego postawienia problemu prognozy. Analogicznie, w celu wyznaczenia błędu aproksymacji. zauważmy, że
ItatOllz/ = (^n(Oi^(O)w =
= (M')«y(0 ■ l +y(f- I)U| 4- ...±y{t-n)an)Vz=
= ($.('),y(0)ti =
= MO 1 +y(t- l)fl| 4- 4-y(t-n)an,y(t))n —
= (y(0,y(0)ti+
+ (y(t- l),y(0)tifl| 4-...4-(y(t-n),y(f))T/dn (2.62)
Rozważając łącznie (2.61) oraz (2 62) dla k — l,...,n oraz interpretując iloczyny skalarne jako wartości funkcji kowariancji, zgodnie z (2.41). otrzymujemy układ normalny równań (2.28). co dowodzi równoważności podejścia al gebraiczncgo i geometrycznego do problemu prognozy optymalnej
Zauważmy, że macierz kowariancyjna występująca po lewej stronie równania (2.28). to w istocie macierz Grama elementów bazy przestrzeni zmiennych losowych Warunkiem istnienia rozwiązania tego układu równań jest nieosobli-wość macierzy Grama. Warunek ten jest spełniony wtedy i tylko wtedy, gdy elementy y(f), y(r— 1),—y(r - n) tworzą układ liniowo niezależny.
28
29
(d mmsssssssn
Liniowa prognoza śrepniokwaoratowa sygnałów stacjonarnych _
Przestrzeń Li{fT) wielomianów zmiennej z
W celu sformułowania zagadnienia prognozy w przestrzeni wielomianów zmiennej zespolonej z rozważmy na wstępie „częstotliwościową" interpretację statystyk drugiego rzędu (tj . kowariancji) interesującego nas sygnału y
Na wstępie wyróżnijmy na płaszczyźnie C zmiennej zespolonej z —■ pej0. 0 = '/-■):
• okrąg jednostkowy T = {z |z| I}
• wnętrze koła jednostkowego Tl = {z : |z| < 1}
• zewnętrze koła jednostkowego Ti =■ {z: |z| > I}
Przypomnijmy, że z twierdzenia Herglotza [20J wynika, iz warunkiem koniec/ nym i wystarczającym na to. aby funkcja c(£), £ = ...,-1,0.1 była funkcją kowariancji (2.41) pewnego sygnału losowego y. jest istnienie na okręgu jednostkowym T niertialcjącej funkcji 0 < 0 < 2n, takiej że
C(*) = 2'n Jo" rit9d^e>9)
(2.63)
Funkcję £ (e,e) nazywa się miarą spektralną sygnalny. Miarę spektralną ć,(cj0) można rozłożyć (względem miary Lebcsque’a na *71 na dwa składniki:
<.(«*) = $.(«*)+ ««*) (2.64)
gdzie:
• Ł(e^) - nazywana częścią nieosobliwą miary spektralnej - jest funkcją bezwzględnie ciągłą (względem miary Lcbesque’a na 7); tj. d£iej0) = — W (eJ )d0, zaś funkcję \V(ejn) nazywa się widmową gęstością mocy sygnału y;
• &»(«'") - nazywana częścią osobliwą miary spektralnej - jest funkcją, której pochodna znika prawie wszędzie na T; tj. = 0 p.w. Oznacza to.
że funkcja jest przedziałami stała 1 ma skończoną lub co najwyżej
przeliczalną liczbę skoków (w których pochodna ta istnieje w sensie dystrybucyjnym). Stąd wniosek, że część osobliwa miary spektralnej reprezentuje skończoną lub co najwyżej przeliczalną liczbę składowych typu harmonicznego.
Dlatego leź składową sygnału losowego y. którą opisuje część nieosobliwą ^n[e,n) miary spektralnej £(e;0), nazywa się zazwyczaj jego częścią czysto
Postawienie problemu prognozy
przypadkową, a składową opisywaną przez część osobliwą §,(*/*) - jego częścią deterministyczną (podział sygnału losowego na część czysto przypadkową 1 część deterministyczną jest min wykorzystywany w cyfrowej syntezie mowy).
W dalszym ciągu przyjmiemy - w celu uproszczenia rozważań - że obserwowany sygnał losowy y jest sygnałem czysto przypadkowym; tj. = 0.
Zatem dla sygnału czysto przypadkowego mamy
W(e>°)= X c[k)e’t0
lr=—co
gdzie
c(*) = p e~ik0W(e^)\
(2.65)
(2.66)
Wprowadźmy obecnie przestrzeń L2(rT) funkcji zmiennej zespolonej z, całkowalnych z kwadratem (w sensie Lebesque’a) na okręgu jednostkowym T, względem funkcji wagowej (2.65). będącej widmową gęstością mocy sygnału losowego y Można łatwo pokazać, że L^TT) jest również przestrzenią Hilberta. W istocie: V/^Lj(r) => f + g <= L2(T). V/€Mr) Aa€r => af£L2{T). Iloczyn skalamy
(2.67)
(2.68)
i
(2.69)
zaś zupełność tej przestrzeni wynika z faktu, źe:
3/€Ł?(T) {||f-fn\\ 0 , n -V co}
W przestrzeni Li{T), pizeliczalny zbiór elementów {e’kn jest wszędzie gęsty; tj jest przestrzenią ośrodkową.
(2.70)
30
31