40602 IMG8 089 (2)

80

\

jący( na f B i

‘er

ami

óżn

DSti

W układzie występują cztery obszary stopów o jednofazowej budowie roztworów stałych: metali B, C i D w metalu A — faza a, metali A, C i D w metalu B — faza p, metali A, B i D w metalu C — faza y oraz metali A, B i C w metalu D — faza 8. Następnie występuje sześć obszarów stopów o dwufazowej budowie eutektycznych mieszanin roztworów stałych cr + p. a+y, P + y, a + 6, y + 5 i P + ó oraz cztery obszary stopów o trójfazowej budowie eutektycznych mieszanin roztworów stałych ot + p + y, a + 5 + y, a + 5 + pip + y + 5. Wreszcie w układzie jest jeden obszar o czierofuzowej budowie eutektycznej mieszaniny roztworów stałych •z + (5 + y +8.

Z podziału stopów na obszary fazowe wynika, iż w układzie jest sześć eutektyk podwójnych, cztery eutektyki potrójne i jedna eutektyka poczwórna. Postacie,

Rys. 4.34. Zmiana składu roztworu ciekłego podczas krzepnięcia stopu z układu rys.

Tablica 4.3

Oznaczenia i składy eutektyk w czteroskladnikowym układzie mieszaniny rozlworów stałych nasyconych z eutektyką

Posiać na wykresie	Oznaczenie na wykresie	Skład fazowy eutektyki
	»,£,££,	a + P
	fj£|££)	a + y
	r,£,££4	P + Y
powierzchnia	e4£]££,	a + 5
	es£,££4	P + 6
	r4£}££4	Y + 8
	£,£	a + P + y
linia	E2£	a + P + 8
	Ej£	a + y + 6
	£4£	P + Y + 8
punki	£	a+P+y+6

. w jakich występują eutektyki układu, ich składy fazowe oraz oznaczenia na wykresie pffffrys. 4.33) podano w tabl. 4.3.

Stopy położone w obszarach jednofazowych krzepną w zakresie temperatur (Z = 3) jak roztwory stałe, podlegając zjawiskom segregacji dendrytycznej i ujedno-rodnienia. Stopy położone w obszarach wielofazowych krzepną jak mieszaniny, również w zakresach temperatur, przy czym przebieg krzepnięcia rozkłada się na pewną liczbę etapów (do czterech). W ogólnym przypadku w pierwszym etapie (Z = 3) krystalizuje odpowiedni roztwór stały, w drugim etapie (Z = 2) - eutektyka podwójna, w trzecim etapie (Z = I) - eutektyka potrójna i w czwartym etapie (Z = 0) - eutektyka poczwórna. Oczywiście, stop o składzie eutektyki poczwórnej, jako jedyny w układzie, krzepnie w stałej temperaturze.

Zmianę składu roztworu ciekłego, podczas krzepnięcia stopu wielofazowego, w ogólnym przypadku, pokazano poglądowo na rys. 4.34.

4.4. NIERÓWNOWAGOWE ASPEKTY KRZEPNIĘCIA STOPÓW

Techniczne warunki krzepnięcia stopów odbiegają na ogół od warunków równowagi. Stosunkowo szybkie chłodzenie powoduje szybkie osiągnięcie temperatur, w których dyfuzja przebiega wprawdzie w stanie ciekłym, ale w stanie stałym jej skutki są już pomijalne. W rezultacie dyfuzja nie usuwa powstających podczas krzepnięcia gradientów stężeń w obrębie poszczególnych faz. jak i pomiędzy fazami.